Klik op een knop om de inhoud van een grote opdracht te zien. Ook kunt u dan de daarbij behorende bouwstenen bekijken om te zien hoe dit is uitgewerkt voor de verschillende fasen in het onderwijs.
Werkwijzen
Naar de bouwstenen van deze grote opdrachtRelevantie
De dagelijkse beroepspraktijk van technici, natuurwetenschappers en ingenieurs wordt gekenmerkt door een typische manier van werken. We gebruiken hiervoor de term werkwijzen. Door werkwijzen te gebruiken leren leerlingen zowel de natuurlijke als gemaakte wereld begrijpen, verklaren en waarderen. Aandacht voor werkwijzen draagt ook bij aan bewustwording van de rol van deze werkwijzen in het leergebied Mens & Natuur. Deze werkwijzen bieden de leerlingen handvatten om op te groeien tot positief-kritische en zelfstandige burgers en beroepsprofessionals. De werkwijzen hangen nauw samen met denkwijzen.
Inhoud van de opdracht
Deze grote opdracht beschrijft de belangrijkste praktijken die beroepsbeoefenaars uit het leergebied Mens & Natuur toepassen bij hun werk. We gebruiken de term ‘werkwijzen' in plaats van een term als 'vaardigheden' om te benadrukken dat het hier gaat om het doelgericht toepassen van combinaties van vaardigheden.
Deze grote opdracht bestaat uit vier bouwstenen: onderzoeken, ontwerpen, modelontwikkeling en -gebruik en praktisch handelen.
De bouwsteen onderzoeken kent de groeirichtingen:
- het proces van onderzoek
- relatie tussen (eigen) onderzoek en kennis
De bouwsteen ontwerpen kent de groeirichtingen:
- het ontwerpproces
- ontwerpvaardigheden
- het gebruik van kennis in ontwerpen
De bouwsteen modelgebruik en -ontwerp kent de groeirichtingen:
- gebruik van modellen
- ontwerpen van modellen
- reflectie op modellen
- mathematiseren
De bouwsteen praktisch handelen kent de groeirichtingen:
- doelmatig, veilig en duurzaam gebruik
- maken, bouwen en installeren
- nauwkeurig meten en observeren
Uitwerking in kennis en vaardigheden (bouwstenen)
Titel van de bouwsteen | Primair onderwijs | Onderbouw VO | Bovenbouw VO | |
---|---|---|---|---|
Onderzoeken MN03.1 - Lees de hele bouwsteenDeze bouwsteen hangt samen met: MN03.1 - OnderzoekenLinks naar samenhangende bouwstenen
Toelichting samenhangMens & Maatschappij
Digitale geletterdheid
Kunst & Cultuur
Nederlands
MN03.1 - Onderzoeken - ToelichtingMet de werkwijze ‘onderzoeken’ ontwikkelen leerlingen vaardigheden en inzicht om onderzoek uit te kunnen voeren. De nieuwe kennis die wordt opgedaan tijdens het onderzoeken, helpt de leerling de natuurlijke en gemaakte wereld begrijpen en verklaren. De bouwsteen omvat het proces van onderzoek doen, de kennis die hiervoor nodig is en de wederkerige relatie tussen onderzoek en kennis, waarbij onderzoek nieuwe kennis oplevert en kennis nieuwe (onderzoeks)vragen oproept. Deze bouwsteen gaat over het (leren) stellen van vragen en het zelf (leren) doen van onderzoek. Het leren omgaan met wetenschappelijke kennis die anderen hebben geproduceerd is beschreven in bouwsteen MN1.1 Aard van natuurwetenschappen. |
Leerlingen leren vragen te stellen, onderzoek uit te voeren, waarnemingen te interpreteren en een relatie te leggen tussen onderzoek en kennis. MN03.1 - Onderzoeken - Primair OnderwijsFase 1 (onderbouw primair onderwijs)InleidingIn de onderbouw van het po ervaren leerlingen op een speelse manier de onderzoeksfasen, waarbij ze starten met het stellen van vragen vanuit verwondering, ervaring en nieuwsgierigheid. Kennis en/of vaardighedenLeerlingen leren: (het proces van onderzoek)
(relatie tussen (eigen) onderzoek en kennis)
Fase 2 (bovenbouw primair onderwijs)InleidingIn de bovenbouw van het po zoeken leerlingen systematisch naar antwoorden op vragen die ontstaan vanuit verwondering en ervaring. Ze relateren hun onderzoek aan natuurwetenschappelijke concepten. Kennis en/of vaardighedenLeerlingen leren: (het proces van onderzoek)
(relatie tussen (eigen) onderzoek en kennis)
|
Leerlingen leren onderzoeksvragen te formuleren, systematisch onderzoek uit te voeren, waarnemingen te interpreteren en deze te koppelen aan natuurwetenschappelijke concepten. MN03.1 - Onderzoeken - Onderbouw VOOnderbouw voortgezet onderwijsInleidingIn de onderbouw van het vo onderzoeken leerlingen vanuit zowel eigen vragen als vragen vanuit de samenleving. Ze onderbouwen een mening in vaktaal met argumenten vanuit de natuurwetenschappen. Kennis en/of vaardighedenLeerlingen leren: (het proces van onderzoek)
(relatie tussen (eigen) onderzoek en kennis)
|
In deze kolom vindt u aanbevelingen voor de bovenbouw van het voortgezet onderwijs per bouwsteen van het leergebied. Het ontwikkelteam doet ook algemene aanbevelingen, zie bovenaan deze pagina. Het leergebied Mens & Natuur doet algemene aanbevelingen voor de bovenbouw van het voortgezet onderwijs.
Algemene aanbevelingen
Algemene aanbevelingen bovenbouw voortgezet onderwijs (Mens & Natuur)Hieronder doet het ontwikkelteam Mens & Natuur, in samenspraak met een adviesteam van ongeveer 25 vakdocenten uit de bovenbouw van vmbo en havo/vwo, aanbevelingen over hoe de grote opdrachten en bijbehorende bouwstenen uitgewerkt kunnen worden in eindtermen voor vo bovenbouw. Het team gaat uit van aanbevelingen in drie categorieën:
Generieke aanbevelingenAlgemeen
Referentiekaders en Vraagstukken
Denk- en werkwijzen
Concepten
Aanbevelingen per vakHieronder doen wij aanbevelingen voor de disciplinaire vakken natuurkunde, biologie, scheikunde en aardrijkskunde. Waar relevant wordt een tweedeling tussen vmbo en havo/vwo gebruikt. NatuurkundeAlgemeen
Vraagstukken
Werkwijzen
Denkwijzen
Concepten
BiologieVraagstukken
Werkwijzen
Denkwijzen
Concepten
ScheikundeVraagstukken
Werkwijzen
Denkwijzen
Concepten
AardrijkskundeDe aanbevelingen voor het vak aardrijkskunde zijn in samenwerking met het ontwikkelteam van M&M tot stand gekomen. Algemeen
Referentiekaders en vraagstukken
Denk- en werkwijzen
Concepten
NLT, O&O en T&TAlgemeenDe huidige examenprogramma’s van natuur, leven en technologie (NLT, alleen havo/vwo), onderzoek & ontwerpen (O&O, alleen havo/vwo) en technologie & toepassing (T&T, alleen vmbo) sluiten goed aan bij de voorstellen van het ontwikkelteam. Met een aantal aanpassingen aan de examenprogramma’s kan de aansluiting nog verder verbeterd worden. Waar hieronder gesproken wordt over examenprogramma’s geldt dit voor de NLT, O&O en T&T.
Referentiekaders en vraagstukken
Werkwijzen
Denkwijzen
Concepten
|
|
Ontwerpen MN03.2 - Lees de hele bouwsteenDeze bouwsteen hangt samen met: MN03.2 - OntwerpenLinks naar samenhangende bouwstenen
Toelichting samenhangDigitale geletterdheid
Kunst & Cultuur
Nederlands
MN03.2 - Ontwerpen - ToelichtingMet de werkwijze ‘ontwerpen’ ontwikkelen leerlingen kennis en vaardigheden die hen helpen bij het oplossen van problemen. De bouwsteen omvat het creatieve ontwerpproces, het ontwikkelen van ontwerpvaardigheden en het benutten van kennis in ontwerpproces. Hierdoor leren leerlingen systematisch oplossingen voor problemen zoeken, waarbij ze rekening houden met de wensen en behoeftes van gebruikers en met de maatschappelijke context. Typerend voor het creatieve proces is het afwisselen van divergent en convergent denken (ideeën laten ontstaan en vervolgens keuzes maken). Leerlingen lossen problemen uit de eigen omgeving op door oplossingen te bedenken, te maken en te testen. |
Leerlingen leren systematisch problemen op te lossen en maken ontwerpkeuzes met oog voor de gebruikers en de context. MN03.2 - Ontwerpen - Primair OnderwijsFase 1 (onderbouw primair onderwijs)InleidingIn de onderbouw van het po maken leerlingen spelenderwijs kennis met de verschillende stappen van het ontwerpproces. Kennis en/of vaardighedenLeerlingen leren: (Het creatieve ontwerpproces)
(Het ontwikkelen van ontwerpvaardigheden)
Fase 2 (bovenbouw primair onderwijs)InleidingIn de bovenbouw van het po leren leerlingen systematisch problemen op te lossen, ze maken weloverwogen keuzes met oog voor de gebruikers en de context. Kennis en/of vaardighedenLeerlingen leren: (Het creatieve ontwerpproces)
(Het ontwikkelen van ontwerpvaardigheden)
(Het benutten van kennis in ontwerpen)
|
Leerlingen leren systematisch en creatief probleemoplossen. Ze hebben hierbij oog voor verschillende contexten van een probleem en gebruiken kennis uit het leergebied. MN03.2 - Ontwerpen - Onderbouw VOOnderbouw voortgezet onderwijsInleidingIn de VO onderbouw leren leerlingen passende ontwerpmethoden te gebruiken voor het vinden van oplossingen voor praktische maatschappelijke of natuurwetenschappelijke problemen. Kennis en/of vaardighedenLeerlingen leren: (het creatieve ontwerpproces)
(Het ontwikkelen van ontwerpvaardigheden)
(Het benutten van kennis in ontwerpen)
|
In deze kolom vindt u aanbevelingen voor de bovenbouw van het voortgezet onderwijs per bouwsteen van het leergebied. Het ontwikkelteam doet ook algemene aanbevelingen, zie bovenaan deze pagina. Het leergebied Mens & Natuur doet algemene aanbevelingen voor de bovenbouw van het voortgezet onderwijs.
Algemene aanbevelingen
Algemene aanbevelingen bovenbouw voortgezet onderwijs (Mens & Natuur)Hieronder doet het ontwikkelteam Mens & Natuur, in samenspraak met een adviesteam van ongeveer 25 vakdocenten uit de bovenbouw van vmbo en havo/vwo, aanbevelingen over hoe de grote opdrachten en bijbehorende bouwstenen uitgewerkt kunnen worden in eindtermen voor vo bovenbouw. Het team gaat uit van aanbevelingen in drie categorieën:
Generieke aanbevelingenAlgemeen
Referentiekaders en Vraagstukken
Denk- en werkwijzen
Concepten
Aanbevelingen per vakHieronder doen wij aanbevelingen voor de disciplinaire vakken natuurkunde, biologie, scheikunde en aardrijkskunde. Waar relevant wordt een tweedeling tussen vmbo en havo/vwo gebruikt. NatuurkundeAlgemeen
Vraagstukken
Werkwijzen
Denkwijzen
Concepten
BiologieVraagstukken
Werkwijzen
Denkwijzen
Concepten
ScheikundeVraagstukken
Werkwijzen
Denkwijzen
Concepten
AardrijkskundeDe aanbevelingen voor het vak aardrijkskunde zijn in samenwerking met het ontwikkelteam van M&M tot stand gekomen. Algemeen
Referentiekaders en vraagstukken
Denk- en werkwijzen
Concepten
NLT, O&O en T&TAlgemeenDe huidige examenprogramma’s van natuur, leven en technologie (NLT, alleen havo/vwo), onderzoek & ontwerpen (O&O, alleen havo/vwo) en technologie & toepassing (T&T, alleen vmbo) sluiten goed aan bij de voorstellen van het ontwikkelteam. Met een aantal aanpassingen aan de examenprogramma’s kan de aansluiting nog verder verbeterd worden. Waar hieronder gesproken wordt over examenprogramma’s geldt dit voor de NLT, O&O en T&T.
Referentiekaders en vraagstukken
Werkwijzen
Denkwijzen
Concepten
|
|
Modelgebruik- en ontwerp MN03.3 - Lees de hele bouwsteenDeze bouwsteen hangt samen met: MN03.3 - Modelgebruik- en ontwerpLinks naar samenhangende bouwstenen
Toelichting samenhangRekenen & Wiskunde
Digitale geletterdheid
Nederlands
MN03.3 - Modelgebruik- en ontwerp - ToelichtingMet de werkwijze ‘modelgebruik en –ontwerp’ ontwikkelen leerlingen vaardigheden om modellen te gebruiken en te maken, waardoor ze de complexe werkelijkheid versimpeld in beeld leren brengen. Dit kan door middel van verschillende representaties, zoals bijvoorbeeld schema’s, tekeningen, 3D-voorwerpen of getallen. Ze leren kritisch met modellen om te gaan, doordat ze begrijpen waarom en hoe ze gebruikt worden. Uitkomsten die door modellen verkregen zijn, zijn niet zonder meer waar in elke situatie. De werkwijze omvat het gebruiken van bestaande modellen, het ontwerpen van nieuwe modellen en het reflecteren op de grenzen en bruikbaarheid van modellen. |
Leerlingen leren wat modellen zijn en hoe modellen worden gebruikt in hun eigen omgeving. Ze leren modellen te vergelijken met de werkelijkheid en verschillen te benoemen. MN03.3 - Modelgebruik- en ontwerp - Primair OnderwijsFase 1 (onderbouw primair onderwijs)InleidingIn de onderbouw van het po ontdekken leerlingen wat modellen zijn en hoe modellen worden gebruikt in hun eigen omgeving. Ze ontdekken dat model en werkelijkheid verschillen. Kennis en/of vaardighedenLeerlingen leren: (gebruik van modellen)
(ontwerp van modellen)
(reflectie op modellen)
(mathematiseren)
Fase 2 (bovenbouw primair onderwijs)InleidingIn de bovenbouw van het po leren leerlingen, in natuurwetenschappelijke en technische contexten, modellen te beoordelen op bruikbaarheid en kunnen ze beschrijven hoe model en werkelijkheid verschillen en overeenkomen. Kennis en/of vaardighedenLeerlingen leren: (gebruik van modellen)
(ontwerp van modellen)
(reflectie op modellen)
(mathematiseren)
|
Leerlingen leren bestaande modellen te beoordelen en simpele modellen zelf te ontwerpen. Ze leren modellen te verbeteren door ze te relateren aan de natuurwetenschappelijke en technische context. MN03.3 - Modelgebruik- en ontwerp - Onderbouw VOOnderbouw voortgezet onderwijsInleidingIn de onderbouw van het vo gebruiken leerlingen passende modellen in natuurwetenschappelijke en technische contexten. Ze beoordelen bestaande modellen op bruikbaarheid, doen voorstellen voor verbetering en ontwerpen zelf simpele modellen. Kennis en/of vaardighedenLeerlingen leren: (gebruik van modellen)
(ontwerp van modellen)
(reflectie op modellen)
(mathematiseren)
|
In deze kolom vindt u aanbevelingen voor de bovenbouw van het voortgezet onderwijs per bouwsteen van het leergebied. Het ontwikkelteam doet ook algemene aanbevelingen, zie bovenaan deze pagina. Het leergebied Mens & Natuur doet algemene aanbevelingen voor de bovenbouw van het voortgezet onderwijs.
Algemene aanbevelingen
Algemene aanbevelingen bovenbouw voortgezet onderwijs (Mens & Natuur)Hieronder doet het ontwikkelteam Mens & Natuur, in samenspraak met een adviesteam van ongeveer 25 vakdocenten uit de bovenbouw van vmbo en havo/vwo, aanbevelingen over hoe de grote opdrachten en bijbehorende bouwstenen uitgewerkt kunnen worden in eindtermen voor vo bovenbouw. Het team gaat uit van aanbevelingen in drie categorieën:
Generieke aanbevelingenAlgemeen
Referentiekaders en Vraagstukken
Denk- en werkwijzen
Concepten
Aanbevelingen per vakHieronder doen wij aanbevelingen voor de disciplinaire vakken natuurkunde, biologie, scheikunde en aardrijkskunde. Waar relevant wordt een tweedeling tussen vmbo en havo/vwo gebruikt. NatuurkundeAlgemeen
Vraagstukken
Werkwijzen
Denkwijzen
Concepten
BiologieVraagstukken
Werkwijzen
Denkwijzen
Concepten
ScheikundeVraagstukken
Werkwijzen
Denkwijzen
Concepten
AardrijkskundeDe aanbevelingen voor het vak aardrijkskunde zijn in samenwerking met het ontwikkelteam van M&M tot stand gekomen. Algemeen
Referentiekaders en vraagstukken
Denk- en werkwijzen
Concepten
NLT, O&O en T&TAlgemeenDe huidige examenprogramma’s van natuur, leven en technologie (NLT, alleen havo/vwo), onderzoek & ontwerpen (O&O, alleen havo/vwo) en technologie & toepassing (T&T, alleen vmbo) sluiten goed aan bij de voorstellen van het ontwikkelteam. Met een aantal aanpassingen aan de examenprogramma’s kan de aansluiting nog verder verbeterd worden. Waar hieronder gesproken wordt over examenprogramma’s geldt dit voor de NLT, O&O en T&T.
Referentiekaders en vraagstukken
Werkwijzen
Denkwijzen
Concepten
|
|
Praktisch handelen MN03.4 - Lees de hele bouwsteenDeze bouwsteen hangt samen met: MN03.4 - Praktisch handelenLinks naar samenhangende bouwstenen
Toelichting samenhangRekenen & Wiskunde
Digitale geletterdheid
Kunst & Cultuur
Nederlands
MN03.4 - Praktisch handelen - ToelichtingMet de werkwijze ‘praktisch handelen’ ontwikkelen leerlingen instrumentele handvaardigheden en praktische technische vaardigheden die nodig zijn om concrete doelen te bereiken, zoals het in elkaar zetten van een bouwwerk aan de hand van een handleiding of het uitvoeren van een onderzoek. De bouwsteen omvat het doelmatig, veilig en duurzaam gebruiken van instrumenten, apparaten, (elektrische) gereedschappen, stoffen en materialen. Leerlingen maken, bouwen, repareren en installeren. Ze leren nauwkeurig meten en observeren. |
Leerlingen leren aangeboden instrumenten, gereedschappen en materialen verantwoord en veilig te gebruiken en leren nauwkeurig te meten en observeren. MN03.4 - Praktisch handelen - Primair OnderwijsFase 1 (onderbouw primair onderwijs)InleidingIn de onderbouw van het po maken leerlingen kennis met instrumenten, apparaten, gereedschappen en materialen uit hun eigen omgeving. Ze gebruiken deze om metingen uit te voeren. Kennis en/of vaardighedenLeerlingen leren: (doelmatig, veilig en duurzaam gebruik)
(Maken, bouwen en installeren)
(nauwkeurig meten en observeren)
Fase 2 (bovenbouw primair onderwijs)InleidingIn de bovenbouw van het po gebruiken leerlingen instrumenten, apparatuur, gereedschap en materialen die hen bekend en minder bekend zijn en leren zij nauwkeurig metingen te doen. Kennis en/of vaardighedenLeerlingen leren: (doelmatig, veilig en duurzaam gebruik)
(maken, bouwen en installeren)
(nauwkeurig meten en observeren)
|
Leerlingen leren keuzes te maken tussen instrumenten, gereedschappen, stoffen en materialen. Ze leren deze doelgericht, veilig, nauwkeurig en duurzaam te gebruiken. MN03.4 - Praktisch handelen - Onderbouw VOFase 3 (onderbouw voortgezet onderwijs)InleidingIn de onderbouw van het vo beheersen leerlingen verschillende praktische technieken en vaardigheden. Ze kunnen keuzes maken die aansluiten bij hun onderzoek, ontwerp of model. De instrumenten, apparaten en gereedschappen worden complexer. Kennis en/of vaardighedenLeerlingen leren: (doelmatig, veilig en duurzaam gebruik)
(maken, bouwen, installeren)
(nauwkeurig meten en observeren)
|
In deze kolom vindt u aanbevelingen voor de bovenbouw van het voortgezet onderwijs per bouwsteen van het leergebied. Het ontwikkelteam doet ook algemene aanbevelingen, zie bovenaan deze pagina. Het leergebied Mens & Natuur doet algemene aanbevelingen voor de bovenbouw van het voortgezet onderwijs.
Algemene aanbevelingen
Algemene aanbevelingen bovenbouw voortgezet onderwijs (Mens & Natuur)Hieronder doet het ontwikkelteam Mens & Natuur, in samenspraak met een adviesteam van ongeveer 25 vakdocenten uit de bovenbouw van vmbo en havo/vwo, aanbevelingen over hoe de grote opdrachten en bijbehorende bouwstenen uitgewerkt kunnen worden in eindtermen voor vo bovenbouw. Het team gaat uit van aanbevelingen in drie categorieën:
Generieke aanbevelingenAlgemeen
Referentiekaders en Vraagstukken
Denk- en werkwijzen
Concepten
Aanbevelingen per vakHieronder doen wij aanbevelingen voor de disciplinaire vakken natuurkunde, biologie, scheikunde en aardrijkskunde. Waar relevant wordt een tweedeling tussen vmbo en havo/vwo gebruikt. NatuurkundeAlgemeen
Vraagstukken
Werkwijzen
Denkwijzen
Concepten
BiologieVraagstukken
Werkwijzen
Denkwijzen
Concepten
ScheikundeVraagstukken
Werkwijzen
Denkwijzen
Concepten
AardrijkskundeDe aanbevelingen voor het vak aardrijkskunde zijn in samenwerking met het ontwikkelteam van M&M tot stand gekomen. Algemeen
Referentiekaders en vraagstukken
Denk- en werkwijzen
Concepten
NLT, O&O en T&TAlgemeenDe huidige examenprogramma’s van natuur, leven en technologie (NLT, alleen havo/vwo), onderzoek & ontwerpen (O&O, alleen havo/vwo) en technologie & toepassing (T&T, alleen vmbo) sluiten goed aan bij de voorstellen van het ontwikkelteam. Met een aantal aanpassingen aan de examenprogramma’s kan de aansluiting nog verder verbeterd worden. Waar hieronder gesproken wordt over examenprogramma’s geldt dit voor de NLT, O&O en T&T.
Referentiekaders en vraagstukken
Werkwijzen
Denkwijzen
Concepten
|
|