Klik op een knop om de inhoud van een grote opdracht te zien. Ook kunt u dan de daarbij behorende bouwstenen bekijken om te zien hoe dit is uitgewerkt voor de verschillende fasen in het onderwijs.
Macht en gezag
Naar de bouwstenen van deze grote opdrachtRelevantie
Macht gaat over de invloed van personen, bedrijven, media, instanties en overheid op anderen. Dit kan bijvoorbeeld door machtsbronnen in te zetten als wetten, kennis en informatie, functie, overtuigingskracht, geld en geweld. Personen, organisaties, bedrijven en landen proberen hun doelen te bereiken. Dat kan leiden tot conflicten of vormen samenwerking.
Inhoud
Zolang mensen in een samenleving macht als legitiem beschouwen is er sprake van gezag en staan zij toe dat zij beïnvloed worden. Maar hoe bepalen we hoe de (politieke en bestuurlijke) macht is geregeld? Zonder legitimiteit kan macht overgaan in het uithollen van de vrijheid. Burgers moeten door wetgeving en rechten beschermd worden tegen machtsmisbruik door andere burgers, bedrijven of de overheid. De democratische rechtsstaat en de mensenrechten spelen hierbij een cruciale rol.
Binnen het leergebied Mens & Maatschappij leren leerlingen hoe de machtsverhoudingen tussen burgers, bedrijven en staat is georganiseerd, hoe het bestuur in Nederland (inclusief de ontstaansgeschiedenis ervan) en in andere landen is geregeld. Het gaat ook over (inter-) nationale samenwerkingsverbanden en conflicten. En tevens over hoe leerlingen invloed kunnen uitoefenen op bestuur en besluitvorming; van leerlingenparticipatie op school tot aan landelijke of Europese verkiezingen.
In het persoonlijke leven van de leerling heeft hij ook te maken met macht en machtsverhoudingen. Wat mogen de overheid en bedrijven van je weten? Hoe beïnvloeden de media je keuzes? Bewustzijn van de manieren waarop je beïnvloed wordt, kan bijdragen aan het maken van weloverwogen keuzes en het volwaardig en actief functioneren binnen de democratische rechtsstaat.
Uitwerking in kennis en vaardigheden (bouwstenen)
Titel van de bouwsteen | Primair onderwijs | Onderbouw VO | Bovenbouw VO | |
---|---|---|---|---|
Macht en gezag MM07.1 - Lees de hele bouwsteenDeze bouwsteen hangt samen met: MM07.1 - Macht en gezagLinks naar samenhangende bouwstenen
Toelichting samenhangBurgerschap
Digitale Geletterdheid
Bewegen & Sport
MM07.1 - Macht en gezag - ToelichtingMacht is het vermogen om invloed uit te oefen op het handelen van anderen. Formeel bestaat die macht uit de bevoegdheid om regels en wetten te maken, uit te voeren, te handhaven en sancties op te leggen aan wie ze overtreedt. Die bevoegdheid komt toe aan ouders en leerkrachten, en aan het bestuur van het land. Kinderen leren omgaan met regels en afspraken. Ze leren hoe bestuur en recht in onze democratische rechtsstaat is georganiseerd en de macht gedeeld. Ze denken na over vragen rond bestuur en recht en bereiden zich voor op hun rol als volwaardig burger met actief en passief stemrecht. |
Leerlingen leren over de democratische rechtsstaat, over vrijheid en gelijkheid en macht en gezag. En ze leren over hoe ze zelf invloed kunnen uitoefenen. MM07.1 - Macht en gezag - Primair OnderwijsFase 1 (onderbouw primair onderwijs)Leerlingen leren dat regels en afspraken nuttig zijn om samen te kunnen spelen en leven. Ze leren over macht- en gezagsdragers in en buiten de school en dat ze zelf ook een stem en rechten hebben. Kennis en/of vaardighedenLeerlingen leren:
Fase 2 (bovenbouw primair onderwijs)Leerlingen leren over de democratische rechtsstaat, over vrijheid en gelijkheid en macht en gezag. En ze leren over hoe ze zelf invloed kunnen uitoefenen. Kennis en/of vaardighedenLeerlingen leren:
|
Leerlingen leren over het ontstaan en functioneren van de Nederlandse rechtsstaat en over andere staatsvormen. Zij leren hoe zij zelf invloed uit kunnen oefenen. MM07.1 - Macht en gezag - Onderbouw VOFase 3 (onderbouw voortgezet onderwijs)Leerlingen leren over het ontstaan en functioneren van de Nederlandse rechtsstaat en over andere staatsvormen. Zij leren hoe zij zelf invloed uit kunnen oefenen. Kennis en/of vaardighedenLeerlingen leren:
|
In deze kolom vindt u aanbevelingen voor de bovenbouw van het voortgezet onderwijs per bouwsteen van het leergebied. Het ontwikkelteam doet ook algemene aanbevelingen, zie bovenaan deze pagina. Het leergebied Mens & Maatschappij doet algemene aanbevelingen voor de bovenbouw van het voortgezet onderwijs.
Algemene aanbevelingen
Algemene aanbevelingen bovenbouw voortgezet onderwijs (Mens & Maatschappij)Gemeenschappelijke aanbevelingen voor de Mens & Maatschappijvakken
Hieronder volgen per Mens & Maatschappij-vak (of cluster van vakken) in de bovenbouw afzonderlijke aanbevelingen. AardrijkskundeAlgemeen
Inhouden
Denk- en werkwijzen
Vakspecifiek
Economische vakkenToelichting: het gaat hieronder om de economische vakken, bestaande uit economie vmbo en economie en bedrijfseconomie havo & vwo. Algemeen
Inhouden
Denkwijzen en werkwijzen
Vak- en sectorspecifiek
FilosofieAlgemeen
Inhouden
Denkwijzen en werkwijzen
GeschiedenisInhouden
Denkwijzen en werkwijzen
Maatschappijleer, maatschappijwetenschappen en maatschappijkundeToelichting: waar gesproken wordt van maatschappijleer, heeft dit betrekking op alle vakvarianten in de bovenbouw (maatschappijleer, maatschappijkunde, maatschappijwetenschappen) tenzij dat specifiek is aangegeven. Algemeen
Inhouden
Denkwijzen en werkwijzen
Vak- en sectorspecifiek
|
|
Samenwerking en conflict MM07.2 - Lees de hele bouwsteenDeze bouwsteen hangt samen met: MM07.2 - Samenwerking en conflictLinks naar samenhangende bouwstenen
Toelichting samenhangBurgerschap
Digitale Geletterdheid
Bewegen & Sport
MM07.2 - Samenwerking en conflict - ToelichtingOm doelen te bereiken hebben mensen belang bij samenwerken. In de klas, in de maatschappij en in de politiek hebben mensen en groepen elkaar nodig om hun doelen te halen. Wanneer deze doelen en de daarbij behorende belangen te ver uit elkaar liggen, kunnen er spanningen of zelfs conflicten ontstaan. |
Leerlingen leren hoe verschillende doelen of belangen kunnen leiden tot conflicten en tot samenwerking. Ze leren over internationale conflicten en internationale samenwerking. MM07.2 - Samenwerking en conflict - Primair OnderwijsFase 1 (onderbouw primair onderwijs)Leerlingen leren over bedoelingen van mensen. Ze leren hoe mensen verschillen in dat wat ze willen en denken. Ze leren over het omgaan met en het oplossen van conflicten. Kennis en/of vaardighedenDe leerlingen leren:
Fase 2 (bovenbouw primair onderwijs)Leerlingen leren hoe verschillende doelen of belangen kunnen leiden tot conflicten en tot samenwerking. Ze leren over internationale conflicten en internationale samenwerking. Kennis en/of vaardighedenDe leerlingen leren:
|
Leerlingen leren over achterliggende motieven bij conflicten en samenwerkingsvormen. Ze leren over de langetermijngevolgen van deze conflicten. MM07.2 - Samenwerking en conflict - Onderbouw VOFase 3 (onderbouw voortgezet onderwijs)Leerlingen leren over achterliggende motieven bij conflicten en samenwerkingsvormen. Ze leren over de langetermijngevolgen van deze conflicten. Kennis en/of vaardighedenDe leerlingen leren:
|
In deze kolom vindt u aanbevelingen voor de bovenbouw van het voortgezet onderwijs per bouwsteen van het leergebied. Het ontwikkelteam doet ook algemene aanbevelingen, zie bovenaan deze pagina. Het leergebied Mens & Maatschappij doet algemene aanbevelingen voor de bovenbouw van het voortgezet onderwijs.
Algemene aanbevelingen
Algemene aanbevelingen bovenbouw voortgezet onderwijs (Mens & Maatschappij)Gemeenschappelijke aanbevelingen voor de Mens & Maatschappijvakken
Hieronder volgen per Mens & Maatschappij-vak (of cluster van vakken) in de bovenbouw afzonderlijke aanbevelingen. AardrijkskundeAlgemeen
Inhouden
Denk- en werkwijzen
Vakspecifiek
Economische vakkenToelichting: het gaat hieronder om de economische vakken, bestaande uit economie vmbo en economie en bedrijfseconomie havo & vwo. Algemeen
Inhouden
Denkwijzen en werkwijzen
Vak- en sectorspecifiek
FilosofieAlgemeen
Inhouden
Denkwijzen en werkwijzen
GeschiedenisInhouden
Denkwijzen en werkwijzen
Maatschappijleer, maatschappijwetenschappen en maatschappijkundeToelichting: waar gesproken wordt van maatschappijleer, heeft dit betrekking op alle vakvarianten in de bovenbouw (maatschappijleer, maatschappijkunde, maatschappijwetenschappen) tenzij dat specifiek is aangegeven. Algemeen
Inhouden
Denkwijzen en werkwijzen
Vak- en sectorspecifiek
|
|