BS1.1/2.1/8.1 - Leren bewegen - Primair Onderwijs

Fase 1 (onderbouw primair onderwijs)

Inleiding

In de onderbouw hebben vrijwel alle leerlingen een natuurlijke bewegingsdrang. De leerlingen leren in korte tijd veel nieuwe activiteiten en leren beter deel te nemen aan bekende activiteiten. De diverse beweeguitdagingen dienen passend binnen de eigen mogelijkheden van de individuele leerling aan bod te komen. Een gevarieerd aanbod is in deze fase van groot belang. Op deze wijze doen de leerlingen veel ervaringen op die in een later stadium helpen bij het maken van persoonlijke keuzes.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

Balanceren

• Lopen over smalle en stabiele vlakken
• Elkaar in balans houden

Glijden en Rijden

• Zittend glijden op een schuin vlak
• Zittend rijden op een recht of schuin vlak

Gymnastisch springen

• Recht omhoog of steunend springen over lage hindernissen met afzetvlak

Klimmen

• Klauteren tegen en op verschillende toestellen
• Hangend klimmen aan toestellen

Zwaaien

• Heen en weer zwaaien aan en op zwaaitoestellen

Draaien

• Duikelen om vaste toestellen
• Rollen op schuine vlakken

Inblijven & uitmaken

• Overlooptikspelen en kriskrastikspelen

Mikken

• Mikken op grote doelen

Jongleren

• Werpen en vangen

Passeren en onderscheppen

• Een bal langs een keeper tegen een doel spelen
• Eenvoudige lummelspelen

Werpen en wegspelen

• Een voorwerp ver weg gooien

Hardlopen

• Hardlopen in estafettevormen

Atletisch springen

• Springen over lage hindernissen
• Hoogspringen

Stoeien

• Om een speelvoorwerp stoeien

Bewegen op muziek

• In de maat lopen en het uitvoeren van bewegingen op eenvoudige muziek

Drijven en verplaatsen

• Drijven en verplaatsen in het water

Fase 2 (bovenbouw primair onderwijs)

Inleiding

Ook in de bovenbouw van het po hebben de leerlingen meestal een grote bewegingsdrang. De beweegactiviteiten worden complexer waarbij verschillende beweeguitdagingen worden gecombineerd. In deze fase is het van belang dat leerlingen zich ontwikkelen in een breed aanbod van activiteiten.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

Balanceren

• Lopen over smalle en half instabiele vlakken
• Zitten of staan op medeleerling(en)

Glijden en rijden

• Staand glijden op een schuin vlak en staand rijden op een recht of schuin vlak

Gymnastisch springen

• Steunend springen over hogere hindernissen met afzetvlak
• Herhaald springen

Klimmen

• Klauteren tegen, op en over verschillende toestellen en aan toestellen hangend klimmen in verschillende richtingen

Zwaaien

• Heen en weer zwaaien aan en op verschillende zwaaitoestellen met afspringen en richtingsveranderingen

Draaien

• Duikelen aan bewegende toestellen en rollen op verhoogde vlakken met afzetvlak

Inblijven & uitmaken

• Tikspelen waarbij de leerlingen tegelijk meer rollen hebben (tikken, weglopen en bevrijden), jagerbalspelen met meer jagers en bevrijdingsmogelijkheden en eenvoudige slag- en loopspelen

Mikken

• Mikken op kleine horizontale doelen

Jongleren

• Een speelvoorwerp samen met een ander, al dan niet sparrend, overslaan of overspelen en een speelvoorwerp individueel gaande houden met verschillende hanteringswijzen.

Over en weer inplaatsen

• Een speelvoorwerp met verschillende hanteringswijzen wegspelen over een lijn zodat het bij de andere partij op de grond komt.

Passeren en onderscheppen

• Passeren en onderscheppen in partijen met kleine aantallen en goede scoringsmogelijkheden

Werpen en wegspelen

• Een speelvoorwerp wegslaan en -werpen

Hardlopen

• Hardlopen en startvormen bij sprinten

Atletisch springen

• Eenvoudige hordenloopvormen en ver- en hoogspringen

Stoeien

• Met een ander zittend stoeien en elkaar uit balans duwen of trekken, zelf in balans blijven of jezelf bevrijden

Treffen

• Eenvoudige trefspelen met tweetallen

Bewegen op muziek

• Lopen in de maat met wisselingen, stoppen aan het eind van de muzikale zin en van patroon veranderen aan het eind van muzikale zin, het maken van dansbewegingen op actuele muziek

Fitheid

• Deelnemen aan loopvormen, oefenvormen en beweegcircuits waarbij het accent ligt op intensief bewegen.

Drijven en verplaatsen

• Verplaatsen in het water

×

BS3.1/8.2 - Gezond bewegen - Primair Onderwijs

Fase 1 (onderbouw primair onderwijs)

Inleiding

Gezond bewegen start met het beleven van plezier en het opdoen van succesvolle leerervaringen binnen de context van Bewegen & Sport. Dat vormt de essentiële basis voor een actieve leefstijl later.

Kennis en vaardigheden

Veilig en verantwoord bewegen

Leerlingen leren:

• de aangeboden beweegactiviteiten veilig uit te voeren.

Intensief bewegen

Leerlingen leren:

• met plezier deel te nemen aan beweegactiviteiten van verschillende inspanningsniveaus.

Fase 2 (bovenbouw primair onderwijs)

Inleiding

Kenmerkend voor deze fase is dat de leerlingen gericht naar zichzelf kijken. Leerlingen kunnen in deze fase een positieve attitude ontwikkelen ten aanzien van veilig en gezond bewegen. Door te reflecteren op hun ervaringen maken leerlingen bewuster kennis met verschillende inspanningsniveaus en leren hier een waardering aan te geven. Verder worden leerlingen zich bewust van de relatie tussen een actieve leefstijl en gezondheid.

Kennis en vaardigheden

Veilig en verantwoord bewegen

Leerlingen leren:

• de aangeboden beweegactiviteit veilig uit te voeren;
• de eigen mogelijkheden en grenzen verkennen om deel te kunnen nemen aan beweegactiviteiten zonder dat er onverantwoorde risico’s ontstaan op blessures of overbelasting.

Intensief bewegen

Leerlingen leren:

• beweegactiviteiten op verschillende inspanningsniveaus uit te voeren en die als zodanig te herkennen. Te denken valt aan: ontspannen bewegen, intensief bewegen, et cetera;
• dat een actieve leefstijl bijdraagt aan fitheid en gezondheid.

×

BS4.1/8.3 - Bewegen betekenis geven - Primair Onderwijs

Fase 1 (onderbouw primair onderwijs)

Inleiding

De leerlingen verkennen middels speelse vormen verschillende beweegsituaties. De leerlingen blikken vooral terug op wat zij al wel en niet kunnen en hoe zij dit ervaren. Dit bepaalt mede of de leerlingen de activiteit (nogmaals) willen doen. Dit proces speelt zich in deze fase voornamelijk onbewust af. Doordat leerlingen samen bewegen, zien zij hoe andere leerlingen bewegen en dit kan prikkelen om zelf ook iets nieuws uit te proberen.

Kennis en vaardigheden

Verkennen

Leerlingen leren:

• oriënteren op een breed scala aan nieuwe en/of bekende beweegactiviteiten door die te ervaren.

Reflecteren

Leerlingen leren:

• reflecteren op hun eigen niveau binnen verschillende beweegactiviteiten en –situaties en waar zij plezier aan beleven.

Kiezen

Leerlingen leren:

• kiezen op welk niveau zij aan verschillende beweegactiviteiten willen deelnemen.

Fase 2 (bovenbouw primair onderwijs)

Inleiding

In deze fase komen leerlingen nieuwe en bekende beweegsituaties tegen, met daarin een grotere diversiteit aan aspecten van beweegcontexten. Leerlingen leren daarbij reflecteren op wat het betekent als je iets wel of niet goed kunt, een beweegsituatie leuk of niet leuk vindt, hoe je daar mee om kan gaan en hoe dat de keuzes die je maakt beïnvloedt. Bij het waarderen en kiezen van een activiteit speelt niet alleen de eigen ervaring een rol, maar ook de keuze van ‘de ander’.

Kennis en vaardigheden

Verkennen

Leerlingen leren:

• oriënteren op en ervaren van nieuwe en/of bekende beweegactiviteiten met verschillende aspecten van beweegcontexten.

Reflecteren

Leerlingen leren:

• reflecteren op het eigen niveau en de eigen waardering voor die beweegactiviteiten, eigen gemaakte keuzes en beweegmotieven;
• beweegkeuze(s) van anderen waarderen en respecteren.

Kiezen

Leerlingen leren:

• kiezen tussen verschillende beweegactiviteiten, -niveaus en -motieven.

×

BS5.1/8.4 - Bewegen regelen - Primair Onderwijs

Fase 1 (onderbouw primair onderwijs)

Inleiding

In deze fase staat centraal dat de leerlingen eenvoudige beweegactiviteiten met aangereikte (spel)regels en afspraken onder begeleiding op gang kunnen brengen, houden en afronden. Hierbij kunnen ze bijvoorbeeld helpen met het klaarleggen, terugleggen en opruimen van kleine materialen. Kennismaken met verschillende taken binnen beweegactiviteiten komt aan de orde om de activiteit op gang te houden.

Kennis en vaardigheden

Materiaal & Arrangementen

Leerlingen leren:

• een eenvoudig arrangement inrichten, aanpassen of opruimen met klein materiaal.

Regels & Afspraken

Leerlingen leren:

• aangereikte regels toepassen in arrangementen.

Begeleiden van bewegen

Leerlingen leren:

• bij een eenvoudige beweegactiviteit hulp bieden;
• bij een eenvoudige beweegactiviteit aanwijzingen geven aan de hand van enkele eenvoudige en aangereikte aandachtspunten.

Begeleiden van beweegactiviteiten

Leerlingen leren:

• een eenvoudige beweegactiviteit begeleiden aan de hand van een enkelvoudige taak.

Fase 2 (bovenbouw primair onderwijs)

Inleiding

In deze fase staat centraal dat de leerlingen complexere beweegactiviteiten met aangereikte (spel)regels en afspraken zelfstandig op gang kunnen brengen, houden en afronden. Ze maken kennis met het klaarleggen van de materialen en het verplaatsen van toestellen. Het uitvoeren van verschillende rollen binnen beweegactiviteiten wordt zelfstandiger. Leerlingen helpen andere leerlingen in hun bewegen tijdens complexere beweegactiviteiten. Zij verkennen ook rollen om een activiteit op gang te houden; het leiden van een spel en het helpen van anderen door middel van manueel hulpverlenen of instrueren en coachen.

Kennis en vaardigheden

Materiaal & Arrangementen

Leerlingen leren:

• een eenvoudig arrangement inrichten, aanpassen en afronden met zowel klein als groter materiaal;
• taken verdelen bij het opruimen van de activiteit.

Regels & Afspraken

Leerlingen leren:

• regels toepassen in arrangementen en aan te passen.

Begeleiden van bewegen

Leerlingen leren:

• hulp bieden bij bewegen bij een complexere beweegactiviteit;
• aanwijzingen geven aan de hand van meerdere eenvoudige en aangereikte aandachtspunten bij een complexere beweegactiviteit.

Begeleiden van beweegactiviteiten

Leerlingen leren:

• een eenvoudige beweegactiviteit begeleiden vanuit meerdere taken;
• een complexere beweegactiviteit begeleiden aan de hand van een eenvoudige taak.

×

BS6.1/8.5 - Samen bewegen - Primair Onderwijs

Fase 1 (onderbouw primair onderwijs)

Inleiding

In deze fase maken leerlingen kennis met samen bewegen. In het begin is het nog vaak naast elkaar, maar later ook met elkaar of tegen elkaar. Tijdens dit proces leren kinderen op welke wijze ze de emoties die tijdens het bewegen opkomen kunnen tonen. Daarnaast ervaren en leren kinderen hoe je in bewegingssituaties rekening houdt met anderen.

Kennis en vaardigheden

Communiceren in beweegsituaties

Leerlingen leren:

• naar elkaar luisteren;
• vaktaal gebruiken en begrijpen;
• passend emoties tonen, bijvoorbeeld bij angst voor hoogte of over de kop gaan.

Sociaal vaardig worden in beweegsituaties

Leerlingen leren:

• simpele gedragscodes hanteren, zoals wachten op je beurt;
• verschillen in uiterlijke fysieke kenmerken herkennen;
• omgaan met eigen emoties, zoals die bij winst en verlies.

Samenwerken in beweegsituaties

Leerlingen leren:

• vertrouwen hebben in de eigen capaciteiten;
• in een groep functioneren.

Fase 2 (bovenbouw primair onderwijs)

Inleiding

In deze fase worden de beweegactiviteiten steeds complexer. Tegelijkertijd beginnen kinderen zich bewust te worden van hun eigen rol/gedrag en de rol/het gedrag van anderen. Leerlingen leren (on)mogelijkheden van zichzelf en anderen accepteren. Leerlingen leren in deze fase (zich) een plek te verwerven in diverse sociale groepen en verbanden.

Kennis en vaardigheden

Communiceren in beweegsituaties

Leerlingen leren:

• naar elkaar luisteren en op een passende wijze reageren;
• passend emoties tonen en herkennen bij anderen;
• afspraken maken over enkele sport- en spelregels;
• conflicten herkennen en met elkaar oplossen.

Sociaal vaardig worden in beweegsituaties

Leerlingen leren:

• moeilijkere gedragscodes hanteren, zoals bijvoorbeeld eerlijk spelen;
• verschillen in uiterlijke fysieke kenmerken herkennen en respecteren;
• omgaan met emoties van jezelf en anderen en daarbij je grenzen aangeven;
• rekening houden met de mogelijkheden van anderen;
• omgaan met tips, kritiek of aanmoedigingen.

Samenwerken in beweegsituaties

Leerlingen leren:

• vertrouwen hebben in de eigen capaciteiten;
• in een heterogene groep functioneren;
• eerlijk spelen;
• hulp ontvangen en geven en vragen.

×

BS7.1/8.6 - Beweegcontexten verbinden - Primair Onderwijs

Fase 1 (onderbouw primair onderwijs)

Inleiding

Leerlingen zien beweegmogelijkheden in hun directe omgeving (thuis en op school) en leren bij het leergebied Bewegen & Sport vaardigheden die ze daar kunnen toepassen. Verschillende aspecten van beweegactiviteiten die in de omgeving worden gedaan, komen terug in de lessen bewegen en sport. Door de wederkerige verbinding te maken tussen beweegsituaties binnen en buiten het leergebied, ontdekken leerlingen overeenkomsten en verschillen tussen contexten van bewegen. Op die manier worden ze meer bekwaam om buiten school te bewegen.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren, voornamelijk ten aanzien van de aspecten wat, waar en met wie:

• verschillende beweegactiviteiten, op diverse plaatsen, met uiteenlopende deelnemers binnen en buiten het leergebied verkennen;
• hoe kennis en vaardigheden uit de bouwstenen Leren bewegen, Bewegen regelen en Samen bewegen toepasbaar zijn buiten het leergebied, bijvoorbeeld op het schoolplein of het pleintje in de wijk.

Fase 2 (bovenbouw primair onderwijs)

Inleiding

Leerlingen oriënteren zich in deze leeftijd door veel uit te proberen. Ze gaan meer naar sportverenigingen waar ze trainen en wedstrijden spelen. Ook spelen leerlingen op pleinen en veldjes (naast de spellen met eigen regels) meer activiteiten die van de sport afgeleid zijn. Daarmee verkennen ze verschillende doelen (het waarom) om beweegactiviteiten uit te voeren. Op de aspecten van de beweegcontext wordt in deze fase meer gereflecteerd: “Wat houden deze aspecten precies in?”.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren, voornamelijk ten aanzien van de aspecten wat, waar, wie en waarom:

• steeds meer aspecten van beweegcontexten (activiteit, locatie, deelnemers, doel) binnen en buiten het leergebied verkennen en met elkaar verbinden;
• hoe kennis en vaardigheden uit de bouwstenen Leren bewegen, Bewegen regelen en Samen bewegen toepasbaar zijn buiten het leergebied en omgekeerd, te denken valt aan het trapveldje in de buurt of de sportvereniging;
• dat beweegactiviteiten vanuit verschillende doelen uitgevoerd kunnen worden, te denken valt aan show of wedstrijd.

×

BU01.1 - Vrijheid en gelijkheid - Primair Onderwijs

Fase 1 (onderbouw primair onderwijs)

Inleiding

Onderbouwleerlingen ervaren dat er in de omgang tussen mensen regels en afspraken bestaan over hoe met elkaar en met spullen om te gaan. Ze ontwikkelen inzicht in het belang van regels en afspraken om op een prettige manier samen te zijn. Daarbij is de eigen vrijheid begrensd door de vrijheid van de ander: iedereen heeft dezelfde rechten.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• het belang van regels in de klas en op school voor spelen en samenwerken;
• leefregels en afspraken thuis en in de omgeving te benoemen en te vergelijken;
• dat zij vrijheid hebben in het maken van keuzes, rekening houdend met de keuzes van medeleerlingen en de geldende afspraken in de klas;
• dat iedereen rechten en plichten heeft.

Fase 2 (bovenbouw primair onderwijs)

Inleiding

In de PO-bovenbouw ervaren leerlingen dat de regels en afspraken in de directe leefomgeving van bijvoorbeeld de klas- en thuissituatie kunnen verschillen. Eveneens ontwikkelen leerlingen het inzicht dat ook in de bredere samenleving regels en afspraken gelden. Ze kunnen dit inzicht in verband brengen met de democratische rechtsstaat.

Door oefening ontwikkelen leerlingen inzicht in de basiswaarden vrijheid, gelijkheid en solidariteit en mogelijke spanning tussen deze basiswaarden. Zij leren dat de rechten die zij hebben voortkomen uit grondrechten, mensenrechten en kinderrechten. Zij leren tevens dat deze rechten niet voor iedereen in de wereld gewaarborgd zijn en gerespecteerd worden.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• over de basiswaarden vrijheid, gelijkheid en solidariteit van de democratische rechtsstaat;
• over grondrechten, mensenrechten en kinderrechten en het belang ervan; dat iedereen gelijke rechten heeft die universeel zijn en onlosmakelijk met elkaar verbonden;
• dat de rechtsstaat kaders biedt voor rechten en vrijheden en bescherming tegen willekeur en machtsmisbruik;
• over de waarborging van en het respect voor die rechten hier en daar;
• over het belang van regels en afspraken thuis en op school en deze te vergelijken met die in de publieke ruimte;
• waarom zij vrijheid hebben in het maken van keuzes, rekening houdend met de keuzes van medeleerlingen en de geldende afspraken in de klas en omgeving;
• hoe de basiswaarden tot uiting komen of kunnen komen in de eigen klas- en schoolcontext en in de omgeving.

×

BU02.1 - Macht en inspraak - Primair Onderwijs

Fase 1 (onderbouw primair onderwijs)

Inleiding

In de onderbouw van het PO worden leerlingen zich ervan bewust dat mensen besluiten nemen en dat er in verhoudingen sprake kan zijn van hiërarchie. In de onderbouw ligt de nadruk op het kennismaken met macht en gezag en de manier waarop dit georganiseerd is in de klas, op school, in de eigen woonomgeving en in het land. Leerlingen ervaren dat zij inspraak hebben in bepaalde besluitvormingsprocessen en weten welke consequenties er gelden wanneer zij zich niet houden aan de regels die gesteld zijn door gezaghebbenden.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• dat er regels en afspraken gelden thuis, op school en in de publieke ruimte, en welke consequenties het kan hebben als je regels overtreedt of afspraken schendt;
• dat er mensen zijn benoemd of gekozen die gezag hebben of dragen op school, in de woonplaats en in het land;
• dat er regels en afspraken gelden in ons land en welke rol verschillende mensen hebben bij het handhaven ervan;
• het verschil tussen regels en afspraken, en de mogelijkheden en grenzen voor leerlingen om daar over mee te praten.

Fase 2 (bovenbouw primair onderwijs)

Inleiding

In de bovenbouw van het PO groeit het bewustzijn over de verdeling van macht en gezag tussen mensen in verschillende rollen in de directe omgeving en de samenleving. Ze kunnen een verband leggen tussen vrijheid, gelijkheid enerzijds en anderzijds machtsverhoudingen, besluitvormingsprocessen, politieke instituties in de rechtsstaat en democratie.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• over gezagsdragers en politieke instituties in Nederland, Europa en de wereld;
• over de totstandkoming en handhaving van regels in Nederland en Europa;
• over de werking van ons politieke bestel;
• wat de buitenwerkingstelling van de rechtsstaat kan betekenen, uitgelegd aan de hand van de Duitse bezetting en de Holocaust;
• over verschillende visies op vrijheid, gelijkheid en solidariteit;
• over rollen van en verhoudingen tussen mensen op school, in de buurt en in het land;
• manieren waarop ze besluitvormingsprocessen op vreedzame wijze kunnen
• beïnvloeden en hoe ze daar verantwoordelijkheid voor kunnen nemen;
• over manieren om op school of in de eigen omgeving macht te organiseren en uit te oefenen.

×

BU03.1 - Democratische cultuur - Primair Onderwijs

Fase 1 (onderbouw primair onderwijs)

Inleiding

In de onderbouw gaan leerlingen hun eigen gevoelens herkennen en benoemen en krijgen ze inzicht in gevoelens en emoties van anderen. Leerlingen ervaren dat zij een stem hebben en deze kunnen gebruiken. Zij ervaren dat hun stem gehoord wordt en dat hun inbreng ertoe doet bij besluitvormingsprocessen in de klas. Zij weten dat de ander ook een stem heeft en kunnen hier actief naar luisteren. Leerlingen ervaren overeenkomsten en verschillen in het gedrag van mensen. Leerlingen leren op te komen voor zichzelf en rekening te houden met de gevoelens en standpunten een ander.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• om te gaan met hun wensen en hun opvattingen en leren zich hierover uit te spreken;
• de gevoelens, wensen en opvattingen van anderen te herkennen;
• te accepteren dat anderen iets anders willen, maar dat dit niet tot een conflict hoeft te leiden;
• hun stem te gebruiken tijdens gezamenlijke besluitvormingsprocessen;
• dat de ander ook een stem en mogelijk een ander gezichtspunt heeft; leren hier naar te luisteren en vragen te stellen om meer over de ander en zijn of haar gezichtspunt te weten te komen;
• conflicten in de klas op een vreedzame manier op te lossen.

Fase 2 (bovenbouw primair onderwijs)

Inleiding

In de bovenbouw van het PO worden leerlingen zich bewust van het feit dat zij een stem hebben in kwesties die hen aangaan en leren hun mening te onderbouwen. Zij weten dat er bij besluitvormingsprocessen een opbouw is van meedenken, meepraten, meedoen en meebeslissen. Zij ontwikkelen meer begrip voor de inbreng van anderen en erkennen het belang van draagvlak voor besluiten. Zij weten dat meningsverschillen emoties kunnen oproepen en kunnen leiden tot conflict. In die gevallen kunnen ze daar op een vreedzame manier mee omgaan.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• dat het meepraten over zaken die hen aangaan een (kinder)recht is;
• hun mening te verwoorden en daar eenvoudige argumenten voor te geven;
• in de context van de klas te proberen anderen van hun mening te overtuigen;
• de mening van anderen in eigen woorden samen te vatten;
• hun eigen mening bij te stellen op basis van nieuwe inzichten;
• hun stem te gebruiken tijdens besluitvormingsprocessen in de klas- en
• schoolcontext en daarbij ruimte te maken voor de mening van alle leerlingen;
• er rekening mee te houden dat hun mening of uitlatingen emoties teweeg kunnen
• brengen bij anderen;
• dat mensen over onderwerpen verschillend kunnen denken; dat die verschillen soms wel, soms niet overbrugd kunnen worden, en soms ook tot spanningen en conflicten leiden;
• conflicten in de directe omgeving op een vreedzame manier op te lossen, maar ook accepteren dat conflicten kunnen blijven bestaan.

×

BU04.1 - Identiteit - Primair Onderwijs

Fase 1 (onderbouw primair onderwijs)

Inleiding

In de onderbouw van het primair onderwijs verkennen leerlingen spelenderwijs wie ze zijn. Ze leren woorden te geven aan wat ze denken, voelen, willen en doen. Ze geven zichzelf een plek in de klas, op school en het gezin. Ze worden zich ervan bewust welke regels er zijn en welke cultuur bij hen thuis heerst.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• de eigen grenzen te herkennen, te benoemen en te bewaken (emotioneel, fysiek);
• woorden te geven aan wat ze denken, doen, willen en willen worden; leren dat hun taal of talen deel uitmaken van wie zij zijn;
• te benoemen wat ze al kunnen en wat nog niet; wat ze leuk vinden om te doen;
• hun primaire emoties te herkennen, benoemen en ermee om te gaan;
• over zichzelf te praten in termen van toen, nu en later, hier en daar (bijvoorbeeld: “toen was ik … nu ben ik, later wil ik..."; “hier ben ik/ doe ik … daar ben ik/ doe ik");
• te benoemen wat bij hen thuis belangrijke tradities, vieringen en rituelen zijn.

Fase 2 (bovenbouw primair onderwijs)

Inleiding

In de bovenbouw van het primair onderwijs ontwikkelen leerlingen een meer uitgesproken identiteit. De rollen van klasgenoten, de sociale omgeving, media en andere identificatiefiguren wordt groter. Ze worden zich meer van bewust van het belang achtergronden, mogelijkheden en oriëntaties bij het ontwikkelen van een identiteit.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• de eigen grenzen te herkennen, te benoemen en actief te bewaken (emotioneel, fysiek en seksueel);
• te duiden wat ze denken, doen, willen en willen worden, en daar gepast naar handelen;
• hun primaire en secundaire emoties te herkennen, te benoemen en hier bewust mee omgaan;
• te benoemen wat ze al goed kunnen en wat ze nog beter onder de knie willen krijgen, ook in het licht van het onderwijs dat ze na de basisschool willen volgen;
• uit te drukken met welke groep(en) in cultuur en samenleving ze zich verbonden voelen en welke betekenis symbolen en rituelen voor hen hebben;
• enkele verschillende aspecten waardoor hun identiteit mede gevormd is bewust waar te nemen: gender, gezin, sociaaleconomische achtergrond, levensbeschouwing, religie en cultuur;
• Te reflecteren op de mate waarin hun identiteit mede gevormd is en beïnvloed wordt door leeftijdgenoten, groepsidentiteiten, (sociale) media, maar ook door persoonlijke mogelijkheden en beperkingen;
• na te denken over schoonheidsidealen, gender, seksualiteit, etniciteit en (on)gelijkheid zoals die gerepresenteerd worden in/op (sociale) media, en welke invloed die beelden op hen hebben.

×

BU05.1 - Diversiteit - Primair Onderwijs

Fase 1 (onderbouw primair onderwijs)

Inleiding

In de onderbouw van het primair onderwijs verkennen leerlingen spelenderwijs verschillende aspecten van hun identiteit in relatie tot de ander. Naarmate zij zich meer bewust worden van zichzelf, op andere plekken komen en zich gaan spiegelen aan rolmodellen nemen ze bewust of onbewust verschillen waar zoals: culturele achtergronden en fysieke kenmerken. Zij leren en begrijpen dat er overeenkomsten en verschillen zijn.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• de primaire emoties met de bijbehorende lichaamstaal van een ander te herkennen en benoemen;
• de grenzen (emotioneel en fysiek) van de ander te herkennen en daar rekening mee te houden;
• fysieke kenmerken van zichzelf te benoemen en te vergelijken met de ander;
• over vriendschap en verliefdheid;
• de eigen gezinssituatie en de thuiscultuur te vergelijken met die van een ander;
• woorden te geven aan wat de ander doet en wil en daarin overeenkomsten en verschillen te ontdekken;
• samen en/of met hulp van anderen onderlinge conflicten vreedzaam op te lossen.

Fase 2 (bovenbouw primair onderwijs)

Inleiding

In de bovenbouw van het primair onderwijs leren leerlingen zich verder te verplaatsen in klasgenoten en andere mensen in hun sociale omgeving. Ze spiegelen zich aan andere rolmodellen in media en identificeren zich hiermee. Op school verdiepen ze zich in de overeenkomsten en verschillen tussen mensen die andere achtergronden, mogelijkheden en oriëntaties hebben.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• hoofdzaken over religieuze en levensbeschouwelijke stromingen en culturele tradities en gebruiken die in onze diverse samenleving een rol spelen;
• over seksualiteit, verschillende seksuele oriëntaties en expressies van gender;
• de grenzen (emotioneel, fysiek en seksueel) van anderen herkennen en daar rekening mee te houden;
• de secundaire emoties van de ander te herkennen en te benoemen en te anticiperen op reacties van anderen op het eigen handelen;
• uit te wisselen over wat gedeelde en verschillende waarden, overtuigingen, idealen en toekomstverwachtingen zijn;
• overeenkomsten en verschillen tussen mensen te herkennen, te benoemen, en in aanzet te verklaren;
• hoe groepsgedrag en (sociale) media de houdingen en het gedrag van klasgenoten mede kunnen verklaren.

×

BU06.1 - Solidariteit - Primair Onderwijs

Fase 1 (onderbouw primair onderwijs)

Inleiding

In de onderbouw van het primair onderwijs ontdekken leerlingen dat er overeenkomsten en verschillen tussen mensen bestaan. Ze ervaren wat het is om deel uit te maken van groepen en dat overeenkomsten en verschillen binnen groepen een rol spelen. In het samen spelen ontwikkelen leerlingen te geven en te nemen, partij te kiezen en ontstaan gevoelens van empathie en solidariteit. Het besef ontstaat dat zijzelf of anderen soms ongelijkwaardig behandeld worden.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• eenvoudige taken en problemen uit te voeren of op te lossen met respect voor de afspraken die onderling gemaakt zijn;
• te benoemen wat ze zelf nodig hebben; te zien wat anderen nodig hebben en wat dat betekent voor hun eigen handelen;
• in concrete situaties te herkennen en te benoemen wat ze eerlijk vinden of oneerlijk, goed dan wel slecht, welke spanningen dit op kan leveren en wat dat kan betekenen voor hun handelen;
• over in- en uitsluiting en pesten in de klas.

Fase 2 (bovenbouw primair onderwijs)

Inleiding

In de bovenbouw gaan de ontwikkeling uit de onderbouw door en wordt het besef van sociale verhoudingen versterkt. Leerlingen ervaren processen van in- en uitsluiting op persoonlijk niveau en zien deze processen ook terug in de samenleving. Concepten als gelijkwaardigheid en gelijke rechten en de tegenpolen daarvan zijn voor leerlingen in deze leeftijd te begrijpen. Leerlingen kunnen rekening houden met de ander en vanuit rechtvaardigheidsbesef op te (willen) komen voor anderen en anderen te helpen.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• taken uit te voeren of problemen op te lossen met respect voor de afspraken die onderling gemaakt zijn;
• doelen te stellen en werkwijzen te bepalen voor werk dat je alleen of samen doet;
• manieren om voor hun eigen belangen en die van de groep op te komen;
• manieren om voor concrete anderen hier én elders op te komen: dat kind in die omstandigheid;
• voorbeelden van uitsluiting, onrechtvaardigheid, discriminatie en ongelijke behandeling in de eigen omgeving en in het land te herkennen en te benoemen.
• manieren om kwesties rond solidariteit op school of in de omgeving te onderzoeken, deze aan te kaarten en daar zo mogelijk gevolg aan te geven;
• na te denken over de rollen die de overheid, middenveld en burgers kunnen spelen bij het bevorderen van solidariteit en rechtvaardigheid.

×

BU07.1 - Digitaal samenleven - Primair Onderwijs

Fase 1 (onderbouw primair onderwijs)

Inleiding

In de onderbouw van het primair onderwijs beginnen leerlingen verschillende mediabronnen te gebruiken en ontdekken dat deze niet voor iedereen even toegankelijk zijn. Hiermee communiceren ze met anderen en zoeken en/of ontvangen ze informatie. Mediagebruik zal veelal spontaan en spelenderwijs plaats vinden, al dan niet op initiatief van de school. Gezien de complexiteit hiervan is de rol van volwassen hierbij van groot belang.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• verschillende vormen van (media)boodschappen te (her)kennen;
• verschillende functies, primaire doelstellingen en de reikwijdte van media te herkennen;
• hun eigen mediagebruik (type, duur, frequentie) te onderzoeken;
• over de invloed van mediaboodschappen op hun leefwereld.

Fase 2 (bovenbouw primair onderwijs)

Inleiding

In de bovenbouw van het primair onderwijs krijgen leerlingen meer inzicht in het eigen mediagebruik en ontwikkelen ze een kritische houding ten opzichte van bronnen en informatie. Het bewustzijn van de wijze waarop media invloed heeft op beeldvorming, waarheidsvinding en identiteit neemt toe. Leerlingen leren gevaren van mediagebruik te herkennen voor zichzelf en voor anderen en daarnaar te handelen: bepaalde media-uitingen vermijden of bij twijfel een volwassene inschakelen.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• dat bij digitaal communiceren ook omgangsregels gelden en kunnen deze toepassen;
• hun eigen mediagebruik te onderzoeken, zich bewust te worden van de gevolgen en van de ethische aspecten hiervan;
• de betrouwbaarheid van digitale informatiebronnen te onderzoeken en de verschillen tussen betrouwbare en niet-betrouwbare informatiebronnen te benoemen;
• de gevolgen van digitaal communiceren en discussiëren voor henzelf en voor anderen te onderzoeken;
• over verschillende vormen van media(boodschappen), de toegang daartoe en hun invloed op hun eigen leefstijl en die van anderen;
• zorg te dragen voor eigen digitale veiligheid en die van anderen.

×

BU08.1 - Duurzaamheid - Primair Onderwijs

Fase 1 (onderbouw primair onderwijs)

Inleiding

In de onderbouw van het PO ontdekken leerlingen dat de leefomgeving constant in verandering is. Zij leren hierover aan de hand van voorbeelden in de eigen omgeving waarbij sprake is van een samenspel van verschillende invloeden. Zij leren in concrete situaties ook dat zij zelf invloed uit kunnen oefenen op de leefomgeving.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• duurzame keuzes en gedrag te herkennen aan voorbeelden uit de eigen omgeving;

Fase 2 (bovenbouw primair onderwijs)

Inleiding

In de bovenbouw van het po worden leerlingen zich er meer bewust van dat hun gedrag en daarbij gemaakte keuzes invloed hebben op de leefomgeving. Ook neemt het besef toe dat er in het samenspel van ecologie, economie, politiek en cultuur verschillende, ook strijdige waarden, belangen en overtuigingen bestaan die de leefomgeving beïnvloeden. Leerlingen worden uitgedaagd om kritisch na te denken over duurzaamheids-vraagstukken, hun eigen standpunten hierin en invloed hierop.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• de betekenis van de begrippen People, Planet, Prosperity (PPP) aan de hand van voorbeelden te herkennen en te beschrijven;
• welke spanningen er zijn tussen de waarden en belangen die aan People, Planet, Prosperity verbonden zijn, en de invloed van die spanningen op de leefomgeving, dichtbij en veraf, nu en later;
• na te denken over de mate waarin jij samen met anderen keuze hebt in vragen rond duurzaamheid;
• kritisch na te denken over hun eigen gedrag en keuzes van anderen en het
• effect daarvan op de leefomgeving, dichtbij en veraf, nu en later;
• na te denken over mogelijke oplossingen voor duurzaamheidsvraagstukken, eventueel met gebruikmaking van de sustainable development goals (SDG)’ of andere duurzaamheidsdoelstellingen.

×

BU09.1 - Globalisering - Primair Onderwijs

Fase 1 (onderbouw primair onderwijs)

Inleiding

In de onderbouw van het po zijn leerlingen nog weinig bewust van de omvang en complexiteit van de wereld. Toch komen ze aspecten van globalisering in hun omgeving tegen. Ze leren bijvoorbeeld dat hun speelgoed, kleren en eten vaak in andere delen van de wereld gemaakt worden. Op deze manier worden zij zich al meer bewust van de manier waarop ook zij deel zijn van een wijde wereld. Daarnaast maken zij kennis met andere culturen in hun directe leefomgeving en via de media.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• over manieren waarop zij en klasgenoten verbonden zijn met mensen uit andere delen van de wereld;
• gewoonten en gebruiken van henzelf en van klasgenoten te herkennen als komend uit verschillende streken en/of tradities.

Fase 2 (bovenbouw primair onderwijs)

Inleiding

In de bovenbouw van het PO worden leerlingen zich meer bewust van de wereld om zich heen en hoe ze hieraan deelnemen en invloed op uit oefenen. Zij maken kennis met enkele dimensies die een rol spelen binnen het globaliseringsvraagstuk, zoals economische vraagstukken (arm en rijk) en sociaal-culturele vraagstukken. Vormen van internationalisering variërend van vakanties tot migratie kunnen leiden tot reflectie op de eigen identiteit.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• over het Nederlands lidmaatschap van verschillende internationale organisaties;
• over internationale ondernemingen en organisaties in relatie tot nationale en internationale wetgeving.
• over verschillende manieren waarop ze verbonden zijn met mensen uit
• andere delen van de wereld: productie, consumptie, ecologie, cultuur, media en migratie
• te onderzoeken wat de beschikbaarheid van producten uit de hele wereld en de bereikbaarheid van andere werelddelen voor hen betekent; wat het voor anderen kan betekenen voor wie die beschikbaarheid en bereikbaarheid niet vanzelfsprekend zijn;
• een mening te vormen over en zo mogelijk te handelen op enkele morele of ethische vraagstukken die met globalisering samenhangen.

×

BU10.1 - Technologisch burgerschap - Primair Onderwijs

Fase 1 (onderbouw primair onderwijs)

Inleiding

Technologie speelt een grote rol in diverse facetten van de samenleving en raakt ook het leven van leerlingen in de onderbouw van het PO. Het gaat daarbij om het leven thuis, in het verkeer, speelgoed en didactisch materiaal. In de onderbouw worden leerlingen zich bewust van de invloed van technologie op hun leven en dat het veranderingen met zich mee brengt.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• verschillende toepassingen van technologie in het dagelijkse leven te herkennen
• over de invloed van technologie op henzelf en op de eigen leefomgeving;
• veranderingen te verkennen die technologische ontwikkelingen teweeg kunnen
• brengen in hun eigen leefomgeving, nu en straks.

Fase 2 (bovenbouw primair onderwijs)

Inleiding

In de bovenbouw van het PO ervaren leerlingen dat technologische ontwikkelingen voortdurend plaatsvinden en beginnen ze na te denken over de invloed hiervan op hun eigen leven en dat van anderen. Technologie biedt mogelijkheden, maar ontwikkeling en toepassing ervan en ongelijke toegang ertoe roepen ook ethische vragen op.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• verschillende toepassingen van technologie in het dagelijkse leven en in de samenleving onderzoeken;
• over de invloed van technologische ontwikkelingen op hun dagelijks leven, het eigen gedrag en de mogelijkheid tot vrije keuzes;
• (on)gewenste invloeden en (on)bedoelde effecten van technologie in de eigen
• omgeving te onderzoeken en daarover in dialoog te gaan.

×

BU11.1 - Denk- en Handelwijzen - Primair Onderwijs

Fase 1 (onderbouw primair onderwijs)

Inleiding

In de onderbouw van het po oefenen kinderen (basis)vaardigheden die voorwaardelijk zijn voor al het leren, ook op het gebied van burgerschap. In deze periode leren leerlingen met hun eigen gedachten en gewoonten om te gaan. Ze ontwikkelen hun empathische vermogens en leren zich sociaal te gedragen.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• zich onder begeleiding te houden aan regels van gesprek en uitwisseling, waaronder actief luisteren en vragen stellen
• verschillende manieren om in kleine groepen of met de klas te overleggen; hoe je eenvoudige conflicten kunt voorkomen en een aantal mogelijkheden om ontstane conflicten op te lossen.
• eenvoudige taken en problemen zelfstandig en in overleg uit te voeren en op te lossen met inachtneming van de geldende afspraken.
• gericht vragen te stellen over vanzelfsprekendheden die zij binnen en buiten school tegenkomen, onder begeleiding eenvoudige onderzoeksvragen op te stellen en een eenvoudig onderzoek uit te voeren.
• zich met hulp gericht uit te spreken over de wereld die zij waarnemen. Zij kunnen eenvoudige verbanden leggen tussen verschillende gebeurtenissen en ontwikkelingen.
• primaire emoties bij zichzelf te herkennen, te benoemen en ermee om te gaan; zij leren de primaire emoties met de bijbehorende lichaamstaal van een ander te herkennen en te benoemen.
• anderen waar te nemen als mensen met eigen gevoelens en gedachten, daar uitdrukking aan te geven en er rekening mee te houden.
• in concrete situaties ethische dimensies te herkennen en te benoemen en hun handelen hier zo mogelijk op af te stemmen.
• het eigen belang en dat van anderen in te zien en te verwoorden; te respecteren wat anderen nodig hebben om in hun behoeften te voorzien; regels te accepteren en te bewaken.

Fase 2 (bovenbouw primair onderwijs)

Inleiding

In de bovenbouw van het po verwerven leerlingen een vastere plek in sociale groepen. Zij krijgen een toenemende behoefte aan zelfstandigheid en het ventileren van een eigen mening. Ze vragen om meer eigen verantwoordelijkheid, worden kritisch ten opzichte van leeftijdsgenoten en zichzelf en keuren gedrag van anderen / hun ouders met nadruk goed of af.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• zich in een aantal verschillende communicatieve situaties zoals kringgesprek, vergadering en dialoog te houden aan regels van gespreksvoering; gericht vragen te stellen, hun mening te verwoorden en te reageren op standpunten en inzichten van anderen.
• hoe zij in conflictsituaties in de eigen omgeving (mee) kunnen werken aan een oplossing; manieren hoe ze als klas of als groep kunnen overleggen en daarbij te luisteren naar de opvattingen van allen.
• voor zichzelf en samen doelen te stellen en werkwijzen te bepalen; handelingsopties te onderzoeken, daar keuzes in te maken en daar zo mogelijk gevolg aan te geven.
• gericht soorten vragen te stellen over vanzelfsprekendheden in de directe omgeving; eenvoudige verbanden te leggen en overeenkomsten en verschillen te duiden. In aanzet te benoemen wat de herkomst van hun overtuigingen is.
• begrijpelijke argumenten te geven voor hun meningen of overtuigingen en verbanden te leggen tussen hun eigen overtuigingen en die van anderen;
• primaire en secundaire emoties bij zichzelf en bij anderen te herkennen, te benoemen; zij leren zich in te leven in een ander en gaan hier bewust mee om;
• het perspectief van concrete anderen in een gegeven context te herkennen en te beschrijven (hoe zou dat kind daar, in die omstandigheden, zich …); te anticiperen op wat hun gedrag of uitlatingen teweeg kunnen brengen bij een ander.
• ethische dimensies te herkennen in concrete situaties en in leercontexten; handelingsopties te overwegen, consequenties van keuzes af te wegen en het handelen hier zo mogelijk op af te stemmen.
• over wederkerigheid van belangen; hoe ze de belangen van zichzelf, van concrete anderen en van de groep kunnen behartigen; hoe ze het recht van anderen om binnen geldende normen in hun behoeften te voorzien kunnen respecteren, bevorderen of bevechten.

×

DG1.1 - Van data naar informatie - Primair Onderwijs

Fase 1 (onderbouw primair onderwijs)

Inleiding

Spelenderwijs verkennen leerlingen de (digitale) wereld om hen heen en leren zij hoe zij vanuit hun nieuwsgierigheid op zoek kunnen gaan naar informatie.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• te verwoorden wat zij willen weten en bruikbare vragen te bedenken om hun kennis te verrijken;
• over (digitale) bronnen en verschillende mediaboodschappen en hun bedoeling (reclame herkennen, informeren, amuseren en tot handelen aansporen);
• hoe ze (digitale) bronnen en mediaboodschappen kunnen inzetten om de antwoorden op hun vragen te vinden;
• kennismaken met non-lineaire teksten;
• de gevonden informatie te selecteren en te verwerken tot antwoorden op hun vragen;
• het resultaat van het zoekproces te presenteren;
• terug te blikken op het zoekproces.

Fase 2 (bovenbouw primair onderwijs)

Inleiding

Voortbouwend op de vorige fase, leren leerlingen om te gaan met informatie over zaken die verder van de eigen belevingswereld af staan. Ze leren dat het proces van informatieverwerving, -verwerking en -verstrekking uit stappen bestaat, leren deze stappen te gebruiken en worden zich bewust van de achterliggende concepten. De complexiteit van het zoekproces neemt toe en het bewust gebruik van digitale technologie wordt belangrijker. Het vanzelfsprekende gebruik van media krijgt een nieuwe dimensie door media bewust in te zetten als informatiebron. Bij de presentatie van de uitkomsten van het zoekproces houden leerlingen rekening met een doelgroep en maken ze gebruik van de mogelijkheden die digitale technologie biedt voor een aantrekkelijke presentatie.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• een informatiebehoefte te herkennen en daar informatievragen en deelvragen bij te formuleren;
• vast te stellen welke (digitale) informatiebronnen geschikt zijn om de informatievragen te beantwoorden;
• geschikte zoekvragen te formuleren en daarbij verschillende zoektermen te combineren;
• digitale informatie uit verschillende bronnen te verzamelen, beoordelen en toetsen op bruikbaarheid en betrouwbaarheid; daarbij wordt aandacht besteed aan een non-lineaire opmaak en inhoud van verschillende soorten bronnen;
• in nieuws- en andere mediaboodschappen feiten van meningen te onderscheiden;
• over de invloed die een gekleurde boodschap kan hebben op de betrouwbaarheid van informatie in mediaboodschappen;
• de gevonden informatie te ordenen en te selecteren om tot afgewogen antwoorden op de informatievragen te komen en de gevonden informatie systematisch op te slaan in een digitale omgeving;
• welke informatie ze wel en niet 'zomaar' kunnen gebruiken;
• een passende presentatievorm te kiezen, gebruikmakend van de kracht van verschillende soorten media;
• een presentatie te evalueren, beoordelen en reflecteren op het proces van informatieverwerving, -verwerking en –verstrekking;
• de werking en eigenschappen begrijpen van de digitale middelen die zij gebruiken bij het proces van digitale informatieverstrekking. Dit levert een bijdrage aan het computationele denken (computational thinking) van leerlingen.

×

DG1.2 - Digitale data - Primair Onderwijs

Fase 1 (onderbouw primair onderwijs)

Inleiding

In deze fase ontwikkelen leerlingen een basaal begrip van wat (digitale) data zijn. Leerlingen beseffen dat er zowel een analoge als digitale wereld is.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• dat data kunnen bestaan uit symbolen, tekens, iconen;
• dat de wereld overvloedig voorzien is van data;
• dat zowel de maker als de ontvanger een vertaalslag maakt bij het overdragen of ontvangen van deze data;
• dat data op verschillende plekken en met verschillende apparaten verzameld, bewaard en gecategoriseerd kunnen worden;
• dat uit een verzameling data bruikbare informatie geselecteerd kan worden;
• het herkennen van verschillen, overeenkomsten en patronen in een verzameling data;
• verzamelde data op een passende wijze te presenteren.

Fase 2 (bovenbouw primair onderwijs)

Inleiding

In deze fase wordt voortgebouwd op het basale begrip van data, dat leerlingen hebben opgebouwd in de vorige fase. Daarbij wordt specifieker ingegaan op digitale data. Ze leren wat digitale data zijn, wat het belang van data is, hoe een computer met digitale data omgaat en hoe zij zelf met digitale data kunnen omgaan.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• dat digitale technologie werkt volgens het principe van invoer, verwerking, opslag en uitvoer van data;
• dat data gedigitaliseerd kunnen worden door deze om te zetten in codes waarmee digitale technologie kan rekenen;
• dat de basis van digitale data bestaat uit bits en bytes;
• dat door toenemende rekenkracht er nieuwe mogelijkheden blijven ontstaan om grote hoeveelheden data te verwerken;
• dat voor digitale dataverwerking programma's nodig zijn én apparatuur/materialen;
• dat degene die data bewust of onbewust achterlaat, keuzes kan maken: welke data worden vastgelegd, op welke locatie en op welke manier?
• dat data altijd een beperkte representatie van de werkelijkheid zijn: dat degene die data creëert, beslist welke data worden vastgelegd, op welke manier en welke technologie hij daarbij gebruikt, dat de gebruiker van data deze interpreteert en daarmee zijn eigen perceptie van de data heeft;
• dat data met behulp van digitale technologie op verschillende manieren geordend, bewerkt, geanalyseerd, geïnterpreteerd, gevisualiseerd en gepresenteerd kunnen worden, zodat deze als informatie gebruikt kunnen worden;
• digitale dataverwerking te gebruiken bij het uitvoeren van (eenvoudig) onderzoek;
• te reflecteren op de waarde en betrouwbaarheid van digitale data;
• na te denken over de mogelijkheden en risico's van digitale dataverwerking.

×

DG2.1 - Veiligheid en privacy in de digitale wereld - Primair Onderwijs

Fase 1 (onderbouw primair onderwijs)

Inleiding

In deze fase maken leerlingen kennis met digitale systemen waarop je informatie kunt opslaan en waarmee je informatie kunt delen. Daarbij komen al snel veiligheidsaspecten aan bod: hoe zorg je ervoor dat jouw gegevens van jou blijven? Leerlingen maken kennis met digitale systemen en internet, maar worden ook bewustgemaakt van de (gewenste en ongewenste) content en bijbehorende risico's die je tegen kunt komen als je digitale media gebruikt. Net als in het 'offline leven' is het verstandig om online alleen dingen te accepteren waarvan je de bron kent en vertrouwt.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• dat er online veilige en minder veilige omgevingen bestaan (zoals er ook in de buitenwereld veilige en minder veilige plaatsen zijn);
• dat accounts beveiligd zijn met (al dan niet visuele) wachtwoorden en hoe ze daar verstandig mee om kunnen gaan;
• dat het verstandig is om alleen te klikken op koppelingen waarvan ze de bron kennen en vertrouwen;
• hoe ze moeten handelen als ze ongewenste content tegenkomen en wie ze hierbij om hulp kunnen vragen.

Fase 2 (bovenbouw primair onderwijs)

Inleiding

Voortbouwend op wat in de vorige fase aan de orde was, wordt in deze fase aandacht besteed aan het bedenken en onthouden van manieren om veilig in te loggen op een device en veilig toegang te krijgen tot online omgevingen. Ook leren de leerlingen over de risico's die voortkomen uit het onzorgvuldig gebruik van inlogmethodes en onveilige online acties (klikken op een link, ingaan op verzoeken). De leerlingen leren over de verschillende manieren waarop (gewenste en ongewenste) content binnen kan komen op je computer en hoe je hiermee om moet gaan. Dat gaat ook over het aantasten van de persoonlijke veiligheid, zoals cyberpesten en het omgaan daarmee. Er wordt aandacht besteed aan manieren om computers, communicatie en data te beveiligen, zoals: vergrendeling, virusscanners en beveiligde verbindingen en netwerken.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• hoe ze de veiligheid van hun digitale leefomgeving kunnen waarborgen, bijvoorbeeld door te reflecteren op het beheer van hun bestanden, gegevens en account(s), waarbij aandacht wordt besteed aan wie toegang heeft tot hun informatie;
• op welke manieren accounts beveiligd kunnen zijn en hoe hun gegevens hiermee beschermd kunnen worden; daarbij wordt aandacht besteed aan de sterktes en zwaktes van methodes als wachtwoorden en mogelijkheden zoals biometrische beveiliging;
• hoe ze kunnen handelen bij een (mogelijk) veiligheidsprobleem;
• op welke manier ze sporen achterlaten bij hun gebruik van digitale middelen. Hierbij worden ze zich bewust van de mogelijkheden die dit biedt, maar ook van de risico's die dit met zich meebrengt;
• dat hun data vaak bij andere partijen bewaard worden, dat daar risico's aan verbonden zijn en dat die partijen een verantwoordelijkheid hebben voor de veiligheid van die data;
• dat zij uiting moeten geven aan problemen die zij online ervaren, waarbij hun eigen veiligheid of die van anderen in het geding is.

×

DG2.2 - Privacy in de digitale wereld - Primair Onderwijs

Fase 1 (onderbouw primair onderwijs)

Inleiding

In deze fase leren leerlingen in hun eigen leefomgeving wat digitale privacy is: sommige data en informatie zijn van jou en anderen mogen daar geen ongevraagd gebruik van maken.

Met technische digitale privacyaspecten hebben deze leerlingen nog niet veel te maken. Toch wordt in deze fase offline een grondslag gelegd voor bewustwording betreffende het delen (of niet delen) van gegevens.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• dat iedereen eigenaar is van zijn eigen persoonlijke gegevens en dat anderen die niet zonder toestemming mogen gebruiken en niet mogen zien;
• dat alles wat ze online doen, sporen achterlaat;
• na te denken over de gevolgen van het delen van media-uitingen, zoals foto's en filmpjes;
• wat ze kunnen doen als er iets misgaat.

Fase 2 (bovenbouw primair onderwijs)

Inleiding

In navolging op wat leerlingen in de vorige fase leerden, leren zij zich weerbaar en actief op te stellen als het gaat over het gebruik van hun persoonlijke gegevens en online content door derden. Ze leren daarbij zelf het goede voorbeeld te geven, door toestemming te vragen voordat ze gegevens (media) delen waar anderen in voorkomen.

Data en (online) gedrag kunnen op allerlei manieren gevolgd worden. Leerlingen leren op welke manieren je digitaal 'gevolgd' kunt worden en leren over welke mogelijkheden, kansen en risico's dit met zich meebrengt.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• welke waarde persoonsgegevens hebben voor henzelf en voor anderen en dat daarbij verschillende belangen kunnen spelen;
• actief om te gaan met het eigenaarschap van hun gegevens, waarbij ze leren hoe ze moeten handelen als anderen daar niet zorgvuldig mee omgaan en bij wie ze dit kunnen melden;
• dat hun aanwezigheid in (digitale) media sporen achterlaat. Hierdoor worden ze zich bewust van de manieren waarop ze gevolgd worden, welke mogelijkheden er zijn om zich hiertegen te beveiligen;
• na te denken over de blijvende gevolgen van het plaatsen van media-uitingen, voordat ze dit daadwerkelijk doen. Daarbij is aandacht voor de persoonlijke veiligheid van henzelf en van anderen;
• zorgvuldig te zijn met andermans gegevens en niets te plaatsen zonder toestemming en dat het strafbaar is om zonder toestemming persoonlijke gegevens van derden te delen.

×

DG3.1 - Interactie en creatie met digitale technologie - Primair Onderwijs

Fase 1 (onderbouw primair onderwijs)

Inleiding

In deze fase maken leerlingen kennis met verschillende soorten digitale technologie in de klas, waarbij ze gebruik leren maken van de meest relevante standaardtoepassingen die aansluiten bij de ontwikkelingsfase van de leerling. Daarnaast leren ze om zelf nieuwe digitale toepassingen te verkennen en hiermee te werken.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• omgaan met standaardtoepassingen van digitale technologie in hun directe omgeving;
• met geschikte digitale technologie media te maken en/of te bewerken (tekst, afbeelding, geluid);
• digitale technologie te gebruiken om uiting te geven aan creativiteit;
• zelf nieuwe digitale toepassingen te verkennen, te testen en hiermee om te gaan;
• te vertellen hoe zij digitale technologie gebruiken in hun dagelijks leven;
• over de gezondheidsaspecten die bij het gebruik van digitale middelen een rol spelen, zoals: schermtijd, invloed op slaap en lichaamshouding.

Fase 2 (bovenbouw primair onderwijs)

Inleiding

In deze fase breiden de leerlingen de basisvaardigheden in het omgaan met digitale technologie verder uit. Er is meer aandacht voor het ontwikkelen van een bewuste, kritische houding ten aanzien van het gebruik van digitale technologie. Leerlingen leren de creatieve mogelijkheden van digitale technologie toe te passen in een creatief maak- of ontwerpproces.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• de functies en onderdelen kennen van een aantal standaardtoepassingen door deze te gebruiken (denk aan tekstverwerkers, presentatieprogramma's, beeldbewerkingssoftware);
• hun inzicht in de werking van applicaties te gebruiken om uit meerdere applicaties de meest doelmatige applicatie te kiezen en toe te passen;
• te interacteren met digitale technologie ten behoeve van hun leren, sociale contacten en ontspanning;
• digitale technologie creatief toe te passen in een maak- of ontwerpproces, gebruikmakend van werkwijzen die bij digitale technologie horen;
• dat technologie altijd in ontwikkeling is en dat zij er zelf nieuwe toepassingen voor kunnen bedenken en mee kunnen maken;
• te reflecteren op betekenis van digitale technologie voor henzelf, hun leefomgeving, de school en de wereld om hen heen;
• na te denken over de fysieke en mentale gezondheidsaspecten die bij het gebruik van digitale middelen komen kijken, en leren daarmee rekening te houden in hun persoonlijke leven en dat van anderen.

×

DG3.2 - Aansturing van en creatie met digitale technologie - Primair Onderwijs

Fase 1 (onderbouw primair onderwijs)

Inleiding

Leerlingen leren in deze fase herkennen dat het opdelen van een opdracht in deeltaken hen helpt om technologie doelmatig in te zetten om een opdracht uit te voeren. Ze leren dat de volgorde waarin ze deze opdracht aanpakken, belangrijk is om het gewenste resultaat te krijgen.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• dat veel apparaten, speelgoed en robots 'een soort computer' zijn;
• om denk- en werkwijzen die eigen zijn aan computational thinking, te herkennen en toe te passen in het dagelijks leven in de klas, thuis en in hun directe omgeving (bijvoorbeeld patronen herkennen en maken en het toepassen van ordeningsprincipes);
• om een eenvoudige opdracht uit te voeren door deze op te delen in deeltaken, die te verwoorden en hier een logisch stappenplan voor te bedenken, al dan niet met behulp van digitale technologie;
• van hun creativiteit gebruik te maken om zelf een eenvoudige opdracht te bedenken, op te delen in deeltaken, deze te verwoorden in een logisch stappenplan en deze opdracht uit te voeren.

Fase 2 (bovenbouw primair onderwijs)

Inleiding

In vervolg op de vorige fase leren leerlingen in deze fase dat de mens bepaalt op welke manieren apparaten worden aangestuurd, ook al lijkt steeds meer vanzelf te gebeuren. Ze leren in deze fase de basisprincipes van programmeren en leren gebruik te maken van concepten van computational thinking, zodat zij deze kunnen inzetten om problemen op te lossen.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• dat bij het gebruiken van digitale technologie hard- en software nodig zijn;
• dat de processor het hart van de hardware is, die gevoed wordt met input (touchscreen, spraak, sensor), daarna met behulp van software een berekening uitvoert en vervolgens zorgt voor output (opslag, beeld op een scherm, een activiteit van een apparaat);
• digitale technologie doelmatig in te zetten om eenvoudige problemen creatief op te lossen. Daarbij gebruiken zij vanuit een persoonlijke invalshoek de concepten en werkwijzen van computational thinking, zoals: decompositie, abstractie, generalisatie, patroonherkenning en het toepassen van algoritmen;
• de basisprincipes van programmeren in een (visuele) programmeeromgeving toe te passen, de gemaakte programma's te testen en naar aanleiding daarvan te verbeteren (debuggen);
• dat robots (in diverse verschijningsvormen) volgens de algemene principes van digitale technologie werken, hun omgeving waarnemen door middel van sensoren, de verkregen data volgens instructie verwerken en op basis van die gegevens een actie uitvoeren.

×

DG4.1 - Netwerken - Primair Onderwijs

Fase 1 (onderbouw primair onderwijs)

Inleiding

Leerlingen herkennen de verbindingen tussen digitale apparaten en dat informatie en data uitgewisseld kunnen worden. Hiermee verkrijgen ze basiskennis van het functioneren van digitale netwerken.
Leerlingen gebruiken verschillende programma's en apparaten en leren dat deze in verbinding staan via een netwerk.
De leerlingen worden zich steeds meer bewust van verbindingen, data en informatie, waarmee zij dagelijks omgaan in verschillende contexten. Veiligheid en nauwkeurigheid spelen een grote rol.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• dat digitale apparaten met elkaar in verbinding staan en data met elkaar uit kunnen wisselen;
• hoe ze in een veilige en/of afgeschermde omgeving verbinding kunnen maken in een digitaal netwerk; het verbinden van verschillende digitale apparaten met elkaar, het verbinden met internet;
• in welke contexten digitale netwerken worden gebruikt en hoe informatie via deze netwerken kan worden verzonden;
• dat er aan digitale communicatie veiligheidsrisico's verbonden zijn en dat veilig handelen binnen digitale netwerken daarom belangrijk is.

Fase 2 (bovenbouw primair onderwijs)

Inleiding

In de bovenbouw leren leerlingen uit welke onderdelen digitale netwerken bestaan, hoe je deze netwerken kunt gebruiken en welke functies erbij horen.

Het tot stand brengen van verbindingen op een veilige manier zorgt voor een technische basis die privacy kan bewaken. Het internet is een belangrijk voorbeeld van een digitaal netwerk. Leerlingen leren wat het internet is, hoe dit veilig benaderd kan worden en hoe toepassingen zoals browsers dit mogelijk maken.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• hoe een (lokaal) netwerk is ingericht en dat daar hard- en software voor nodig zijn;
• over de verbindingen die het internet vormen;
• over veiligheidsrisico's in digitale netwerken en dat beveiliging van netwerken belangrijk is;
• over diverse functies van digitale netwerken in verschillende contexten;
• om te gaan met (eenvoudige) digitale netwerken;
• hoe data in een (wereldwijd) netwerk zijn opgeslagen en gedeeld kunnen worden.

×

DG4.2 - Digitale communicatie - Primair Onderwijs

Fase 1 (onderbouw primair onderwijs)

Inleiding

In de onderbouw van het po doen leerlingen een eerste ervaring op met communicatie met behulp van digitale technologie.

Leerlingen leren over de manieren waarop digitale technologie gebruikt kan worden als communicatiemiddel. In de onderbouw wordt een basis gelegd voor bewust, kritisch en gezond gebruik van digitale media.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• over de toepassing van verschillende digitale communicatiemiddelen;
• mediaboodschappen en hun doelgerichtheid kritisch te beoordelen;
• een begin te maken met digitaal communiceren;
• een eerste aanzet tot zelfregulerend omgaan met (sociale) media en games;
• over de plek die (sociale) media in onze samenleving innemen.

Fase 2 (bovenbouw primair onderwijs)

Inleiding

In vervolg op wat in de vorige fase aan de orde was, leren leerlingen over verschillen tussen mensen in het omgaan met digitale communicatie. De diversiteit in digitale media maakt creatieve media-uitingen mogelijk. Er is in deze fase veel aandacht voor reflectie en het maken van keuzes die het afstemmen van boodschappen op doelgroepen mogelijk maakt. Er is aandacht voor zelfregulering: hoe heeft digitale technologie invloed op jezelf en anderen?

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• omgaan met verschillende digitale toepassingen die voor communicatie gebruikt worden, waaronder sociale media. Ze leren welke specifieke eigenschappen dergelijke toepassingen hebben, zodat zij ook kunnen omgaan met voor hen nog onbekende, vergelijkbare toepassingen;
• de meest geschikte digitale technologie te kiezen om digitale boodschappen te delen, rekening houdend met doel en doelgroep;
• over de mogelijkheden om digitale technologie creatief te gebruiken om uitdrukking te geven aan de eigen persoonlijkheid en talenten;
• hoe beeldtaal werkt en hoe media (creatief) ingezet kunnen worden bij digitale communicatie en hoe commerciële partijen hier gebruik van maken;
• op een respectvolle wijze om te gaan met verschillen tussen mensen bij het gebruik van digitale communicatiemiddelen;
• over gedragsregels die gepast zijn bij het online omgaan met anderen en wat ze kunnen doen als ze geconfronteerd worden met schendingen van online gedragsregels en/of eigen grenzen;
• over communicatie tussen mensen en apparaten en apparaten onderling;
• de mogelijkheden die er zijn voor direct contact tussen zender en ontvanger, zonder tussenschakels of filterende partijen; daarbij leren zij te reflecteren op het eigen (sociale) mediagebruik en leren zij om zelfregulerend om te gaan met (sociale) media en games.

×

DG4.3 - Digitale samenwerking - Primair Onderwijs

Fase 1 (onderbouw primair onderwijs)

Inleiding

Door onderling informatie uit te wisselen en door samen iets te creëren, leren leerlingen actief deel te nemen aan samenwerking in een digitale omgeving. Leerlingen leren na te denken over de eigen bijdrage en de impact daarvan op het gezamenlijke digitale product.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• digitale technologie te gebruiken om samen te spelen en te werken;
• om gezamenlijk data en informatie te organiseren, te delen en uit te wisselen;
• na te denken over hun eigen rol in een digitale samenwerking en hoe de eigen inbreng bijdraagt aan het eindproduct.

Fase 2 (bovenbouw primair onderwijs)

Inleiding

In vervolg op de vorige fase is er in deze fase aandacht voor het zelfstandig kiezen van digitale toepassingen voor samenwerking. Leerlingen leren deze digitale toepassingen in te richten en te gebruiken om (gezamenlijke) doelen te bereiken. Het doelbewust uitwisselen van informatie speelt daarbij een belangrijke rol.

Door te reflecteren op het proces leren leerlingen de samenwerking te verbeteren. Ze worden zich bewust van de effecten die de aanpassing kan hebben op de kwaliteit van de samenwerking en van het eindproduct.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• de eigenschappen kennen van digitale toepassingen die samenwerken mogelijk maken, bestanden te maken, te onderhouden, te organiseren en te delen in een digitale samenwerkingsomgeving;
• samenwerking te organiseren en uit te voeren in een digitale samenwerkingsomgeving;
• te reflecteren op het digitaal samenwerken en hun rol in die samenwerking;
• wat de waarde is die (digitale) samenwerking kan hebben in verschillende contexten en op verschillende schaal (klas, bedrijf, wereld);
• dat het belangrijk is om online een persoonlijk relatienetwerk op te bouwen en dit te onderhouden (om zo contact te kunnen hebben met mensen over de hele wereld) en hier bewust en kritisch mee om te gaan.

×

DG5.1 - De digitale burger - Primair Onderwijs

Fase 1 (onderbouw primair onderwijs)

Inleiding

In deze fase ontwikkelen leerlingen hun zelfbeeld. Ze verkennen hun plaats in de groep en leren de daarbij behorende omgangsregels. Deze leerlingen hebben nog niet veel interactie met elkaar via digitale media, maar ze komen hier zeker al mee in aanraking.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• wat fundamentele begrippen als vrijheid, gelijkheid en solidariteit betekenen, op een wijze die aansluit bij hun belevingswereld. Respectvol met elkaar omgaan vormt de basis van het aanleren van burgerschapscompetenties;
• kritisch kennis te nemen van digitale media-uitingen en daarbij alert te zijn op het onderscheid tussen authentieke en gefabriceerde beelden en informatie;
• dat de analoge en digitale samenleving naadloos in elkaar overlopen.

Fase 2 (bovenbouw primair onderwijs)

Inleiding

Leerlingen verkennen hun maatschappelijke betrokkenheid en maken kennis met mogelijkheden om die, met behulp van digitale technologie, met anderen te delen. Zij verkennen de meerwaarde hiervan voor hun eigen ontwikkeling en die van anderen. Zij leren over de manier waarop media de werkelijkheid kleuren en hoe ze ten aanzien daarvan een kritische houding kunnen ontwikkelen.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• met behulp van digitale hulpmiddelen informatie te zoeken die hen helpt bij het verwoorden en onderbouwen van hun maatschappelijke betrokkenheid dat zij de mogelijkheid hebben om als (wereld)burger een actieve bijdrage te leveren aan de ontwikkelingen in de samenleving en hoe dat met behulp van digitale middelen kan, uitgaande van de fundamentele waarden: vrijheid, gelijkheid en solidariteit;
• dat zij recht hebben hun eigen mening te uiten, gebruikmakend van digitale middelen, maar ook de verantwoordelijkheid hebben die te onderbouwen en die met respect voor anderen te uiten;
• dat een (online) bijdrage of reactie mogelijk (nieuwe) reacties oproept;
• hoe (digitale) media een geconstrueerd beeld geven van de werkelijkheid en zo hun beeldvorming en die van anderen kunnen beïnvloeden en welke rol beeldtaal en technologie daarbij spelen;
• te reflecteren op de plaats die zij innemen in de digitale samenleving;
• hoe zij ongewenst gedrag in de digitale omgeving bespreekbaar kunnen maken.

×

DG5.2 - Digitale identiteit - Primair Onderwijs

Fase 1 (onderbouw primair onderwijs)

Inleiding

In deze fase zijn leerlingen nog erg bezig met het ontwikkelen van de noties 'zelfbeeld' en 'identiteit'. Daarom speelt deze bouwsteen in deze fase een beperkte rol.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• dat ze zelf vorm geven aan hun digitale identiteit en denken erover na hoe dit bepaalt welk beeld anderen van hen krijgen;
• hoe ze erachter kunnen komen of de digitale identiteit van iemand anders waarheidsgetrouw is.

Fase 2 (bovenbouw primair onderwijs)

Inleiding

Wie zich online begeeft, neemt daar een digitale identiteit aan. Die is vaak een afspiegeling van de persoonlijkheid van de gebruiker, maar hoeft dat niet te zijn. In deze fase leren leerlingen kritisch te kijken naar de manier waarop ze hun eigen digitale identiteit opbouwen en onderhouden. Dat helpt ze om de digitale identiteit van anderen op waarde te kunnen schatten. Net als overal in de samenleving zijn er ook online omgangsregels. Daarbij is het van belang om elkaar de ruimte te bieden en elkaar met een open en tolerante houding tegemoet te treden.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• dat alle gebruikers van digitale media zelf vorm hebben gegeven aan hun eigen digitale identiteit. Ze houden er rekening mee, dat dit imago niet altijd een zuivere afspiegeling van de persoonlijkheid van die gebruikers hoeft te zijn;
• hoe ze erachter kunnen komen of de digitale identiteit van anderen waarheidsgetrouw is, waardoor ze de ideaalbeelden van deze personen waarmee ze in de media geconfronteerd worden, kunnen relativeren;
• dat het, om op digitale media vrij uiting te kunnen geven aan ieders persoonlijkheid, onontbeerlijk is om tolerant met elkaar om te gaan en elkaar de ruimte te geven om van mening te verschillen.

×

DG6.1 - Participatie in de platformeconomie - Primair Onderwijs

Fase 1 (onderbouw primair onderwijs)

Inleiding

Vanaf jonge leeftijd zien leerlingen in de directe omgeving de toepassing van verschillende digitale betaalwijzen en betaalmiddelen. In deze fase krijgen leerlingen basiskennis over de verschillende mogelijkheden die technologie biedt bij delen, kopen en verkopen.

Het concept 'platform' heeft een belangrijke positie. Als deelnemer aan een digitaal platform ben je zowel consument als producent. Daarom is er aandacht voor interactiviteit tussen de rollen van producenten (verkopers, bijdragers) en consumenten (kopers, kijkers).

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• hoe je met digitale technologie iets kunt kopen en verkopen;
• dat er verschillende digitale betaalwijzen en betaalmiddelen zijn en dat deze methodes voortdurend aan vernieuwing onderhevig zijn;
• dat je kunt deelnemen aan een digitaal platform;
• dat je data achterlaat op het moment dat je deelneemt aan een digitaal platform;
• over de risico's die verbonden zijn aan deelname aan een digitaal platform.

Fase 2 (bovenbouw primair onderwijs)

Inleiding

In deze fase leren leerlingen hoe je als consument en producent bewust en actief kunt deelnemen aan de digitale platforms. Digitale platforms hebben verschillende functies in het persoonlijk leven en in de samenleving.

Er is aandacht voor de prijs die je betaalt voor 'gratis' toepassingen (bijvoorbeeld het gebruik van sociale media en games). Data die je produceert in verschillende platforms, kunnen door derden worden gebruikt met commerciële doeleinden.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• dat digitale technologie het mogelijk maakt om wereldwijd te delen en te handelen;
• over het gebruik van digitale betaalwijzen en zijn zich ervan bewust dat deze aan verandering onderhevig zijn;
• dat je als deelnemer in een digitaal platform data genereert die gebruikt kunnen worden voor commerciële doeleinden en voor verbetering van dienstverlening;
• bewust en kritisch om te gaan met hun gedrag in de digitale wereld en maatregelen te nemen om ongewenst gebruik en misbruik van hun data te voorkomen;
• dat platforms invloed hebben op de economie en de samenleving en over de verschillende technieken die hierbij gebruikt worden;
• dat deelnemers aan digitale platforms de waarde van producten kunnen beïnvloeden, waardoor je zowel consument als producent bent.

×

DG6.2 - Digitale marketing - Primair Onderwijs

Fase 1 (onderbouw primair onderwijs)

Inleiding

In de onderbouw maken leerlingen kennis met verschillende vormen van digitale reclame. Door te kijken naar verschillende aspecten van digitale reclame wordt basiskennis ontwikkeld over de doeleinden hiervan.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• dat in digitale media reclame een belangrijke rol kan spelen;
• wat de doelen kunnen zijn van digitale reclame;
• dat digitale reclame gepersonaliseerd kan worden aangeboden;
• dat digitale producten die gratis aangeboden worden, een commercieel doel kunnen hebben;
• dat digitale content of digitale producten door iedereen gemaakt en aangeboden kunnen worden.

Fase 2 (bovenbouw primair onderwijs)

Inleiding

Leerlingen komen in aanraking met ideële en commerciële reclames. Data-analyse maakt het voor de makers van reclame mogelijk om doelgroepen gepersonaliseerd te benaderen.

Leerlingen maken kennis met gepersonaliseerde reclames, leren over achterliggende technologie en ontwikkelen hierover basiskennis. Deze basiskennis verhoogt de weerbaarheid tegen (online) verleidingen en vergroot de digitale zelfredzaamheid.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• dat digitale content geproduceerd wordt om de aandacht te trekken en deze vast te houden en hoe beeldtaal hier een rol in speelt;
• welke verdienmodellen er ten grondslag liggen aan de reclame voor en in 'gratis' digitale producten;
• hoe je zelfgemaakte digitale content of digitale producten onder de aandacht kunt brengen;
• hoe bedrijven digitale technologie kunnen inzetten om gepersonaliseerde reclame te laten zien;
• te herkennen hoe digitale reclame invloed uitoefent op het zelfbeeld en het beeld van de samenleving.

×

EMVT1.1 - Effectieve grensoverstijgende communicatie - Primair Onderwijs

Fase 1 (onderbouw primair onderwijs)

Leerlingen maken kennis met klanken en woorden in de doeltaal tijdens het kijken en luisteren naar zeer korte en simpele gesproken (digitale) teksten. Ze leren hierop te reageren met eenvoudige woorden of vaste woordcombinaties, bijvoorbeeld tijdens korte rollenspellen. Situaties en onderwerpen zijn vertrouwd en concreet, zoals familie en vakantie, en prikkelen hun fantasie.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• korte uitingen, vragen en instructies in eenvoudige gesproken teksten over alledaagse en vertrouwde situaties begrijpen en/of opvolgen;
• met één of enkele woorden adequaat te reageren op een simpele uiting van de ander;
• eenvoudige vaste woordcombinaties (chunks) uit te spreken en/of te herhalen, te denken valt aan meezingen met een liedje;
• eenvoudige informatie te verwerken op basis van een korte beschrijving in de doeltaal, te denken valt aan het maken van een tekening of een fysieke beweging.

Fase 2 (bovenbouw primair onderwijs)

Leerlingen breiden hun kennis van klanken, woorden en zinnen in de doeltaal uit tijdens het kijken en luisteren naar, en lezen van alledaagse (digitale) teksten. Ze leren de doeltaal in te zetten om sociale contacten te leggen in eenvoudige (digitale) mondelinge en schriftelijke communicatie, bijvoorbeeld met behulp van sociale media. Onderwerpen betreffen dagelijkse zaken, zoals hobby's of schoolactiviteiten.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• informatie, vragen, instructies en toelichtingen in eenvoudige (digitale) gesproken en geschreven teksten over alledaagse en vertrouwde situaties begrijpen;
• eenvoudige gesprekken (soms ondersteund door gebaren) voeren en korte, eenvoudige teksten schrijven met en voor leeftijdsgenoten;
• gebruik maken van eenvoudige taalconventies, zoals beleefdheidsvormen, van taalstructuren, zoals eenvoudige grammaticale regels (met elementaire fouten) en van een beperkt repertoire aan woordenschat met vertrouwde uitdrukkingen;
• informatie verwerken en/of mondeling overbrengen uit eenvoudige (digitale) teksten over onderwerpen uit de eigen belevingswereld; te denken valt aan korte presentaties.

×

EMVT2.1 - Creatieve vormen van taal - Primair Onderwijs

Fase 1 (onderbouw primair onderwijs)

Leerlingen maken op speelse wijze kennis met klanken en woorden in de nieuwe taal door korte, eenvoudige en aansprekende creatieve mondelinge teksten te beleven die hun fantasie prikkelen en die ze kunnen begrijpen. De teksten helpen kijk-/luisterplezier in een andere taal te ontwikkelen en de nieuwe taal niet als een drempel te voelen, maar er juist nieuwsgierig naar te worden. Leerlingen ontdekken dat er verschillen kunnen zijn tussen hun eigen context en de context in de teksten en ontwikkelen inlevingsvermogen in de personages. De situaties in de teksten sluiten aan bij de belevingswereld van de leerlingen en kunnen ook over werelden gaan die nog onbekend zijn. Leerlingen leren experimenteren met de doeltaal in eigen korte en eenvoudige creatieve uitingen met behulp van muziek, tekenen of beweging.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• dat ze plezier kunnen beleven aan eenvoudige creatieve uitingen in een andere taal;
• zich te verplaatsen in personages en situaties, al worden verhalen in een andere taal verteld; te denken valt aan het voorlezen van prentenboeken in het Engels;
• zich open en nieuwsgierig op te stellen ten opzichte van andere (fantasie)werelden;
• dat er contexten zijn waarin andere talen worden gesproken;
• zelf korte en eenvoudige creatieve uitingen te bedenken en te delen.

Fase 2 (bovenbouw primair onderwijs)

Leerlingen ontwikkelen taalplezier in een andere taal door korte, creatieve en aansprekende teksten met een rijke taalinput in de doeltaal te beluisteren/bekijken en te lezen. De teksten gaan over onderwerpen uit de belevingswereld van leerlingen en kunnen zich in verschillende (fantasie)werelden en culturen afspelen, ook uit andere tijden. Leerlingen werken aan de ontwikkeling van hun empathisch vermogen door zich met personages te identificeren (bijvoorbeeld leeftijdsgenoten). Ze reflecteren op de tekst en op hun eigen begrip en gevoel daarbij. Leerlingen bedenken zelf eenvoudige creatieve teksten; te denken valt aan rollenspellen, korte fantasiebeschrijvingen of –verhalen.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• taalplezier ontwikkelen door bijvoorbeeld te kijken naar eenvoudige filmpjes in een andere taal;
• zich verplaatsen in personages, hen begrijpen en over hen kort en eenvoudig (in de doeltaal) vertellen;
• een open en flexibele houding ontwikkelen ten opzichte van de werelden in creatieve teksten;
• enkele sociale, culturele en historische contexten herkennen en benoemen waarin eenvoudige verhalen zich afspelen en op hun eigen leefwereld reflecteren in relatie tot die contexten, bijvoorbeeld in besprekingen of presentaties (in de doeltaal);
• zich creatief mondeling en schriftelijk in de doeltaal uiten in korte en eenvoudige teksten.

×

EMVT3.1 - Interculturele communicatieve competentie - Primair Onderwijs

Fase 1 (onderbouw primair onderwijs)

Leerlingen maken kennis met culturele elementen in enkele eenvoudige taaluitingen in voor hen vertrouwde situaties. Te denken valt aan gebruiken zoals eetgewoontes of aan alledaagse situaties zoals het vieren van verjaardagen. Daarmee ervaren leerlingen overeenkomsten en verschillen tussen hun eigen leefwereld en die van kinderen (bijvoorbeeld klasgenoten) uit andere culturen, worden ze er nieuwsgierig naar en leren ze die te benoemen.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• dat er culturele overeenkomsten en verschillen bestaan tussen de eigen leefwereld en die van een ander kind, bijvoorbeeld een klasgenoot;
• bewust worden van overeenkomsten en verschillen in enkele simpele cultuuruitingen, door ze in simpele taaluitingen waar te nemen en ze te benoemen;
• nieuwsgierigheid ontwikkelen naar taal- en cultuurdiversiteit binnen hun eigen leefomgeving in contact met anderen.

Fase 2 (bovenbouw primair onderwijs)

Leerlingen breiden hun kennis over culturele uitingen uit, bijvoorbeeld door te lezen over, kijken naar of zelf te ervaren hoe tradities in andere culturen vorm krijgen. Ze ontdekken dat elementen van hun eigen cultuur hun oorsprong vinden in een andere cultuur, of vice versa. Te denken valt aan het vieren van het Nieuwjaarsfeest. Ze herkennen overeenkomsten en verschillen tussen cultuuruitingen in talen, bijvoorbeeld door middel van sprookjes, animaties en verhalen. Leerlingen leren die te benoemen en te vergelijken met hun eigen cultuur. Ze leren eenvoudige omgangsvormen in andere talen te gebruiken, zoals iemand bedanken of feliciteren. Leerlingen ontdekken de rol van cultuur in de communicatie in een andere taal en leren te reflecteren op voorbeelden van vooroordelen en misverstanden met een culturele oorsprong. Internationale (digitale) uitwisseling kan hier een bijdrage aan leveren.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• inzicht krijgen in elementaire culturele elementen en conventies in alledaagse sociale uitwisselingen en tradities uit enkele verschillende culturen, door ze te herkennen en vergelijken, overeenkomsten en verschillen te benoemen en in kaart te brengen;
• (eigen) misverstanden en vooroordelen herkennen in interculturele interacties;
• gepast reageren in korte, eenvoudige en alledaagse interculturele (digitale) uitwisselingen in een andere taal; te denken valt aan sociale gelegenheden zoals vieringen;
• nieuwsgierigheid, interesse en een open houding ontwikkelen ten opzichte van andere tradities en conventies in culturen in hun leefomgeving, in de landen om hen heen en verder.

×

EMVT4.1 - Taalbewustzijn - Primair Onderwijs

Fase 1 (onderbouw primair onderwijs)

Leerlingen ontdekken dat talen kunnen verschillen in vorm, schrift, klank en uitspraak en dat het anders kan zijn dan in hun eigen taal. Ze ervaren dat ze andere talen kunnen leren en dat fouten maken bij het taalleerproces hoort. Ze worden zich bewust van wat ze al begrijpen en kunnen zeggen in een andere taal.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• enkele eenvoudige vormaspecten en afspraken in een andere taal waarnemen en imiteren. Te denken valt aan veel voorkomende woorden en woordcombinaties (chunks), bijvoorbeeld in rijmpjes, liedjes, filmpjes en prentenboeken;
• spreekdurf ontwikkelen bij heel eenvoudige uitingen in een andere taal.

Fase 2 (bovenbouw primair onderwijs)

Leerlingen ontdekken, door te herkennen, vergelijken, bespreken en reflecteren, dat talen volgens bepaalde regels en conventies werken die op elkaar lijken of per taal kunnen verschillen. Leerlingen experimenteren spelenderwijs met eenvoudige taalkundige elementen en conventies in de doeltaal en denken na over hoe ze een andere taal het beste kunnen leren. Leerlingen worden steeds zelfverzekerder in hun mondelinge en schriftelijke taaluitingen, ervaren dat het vooral belangrijk is dat mensen begrijpen wat je bedoelt en dat feedback helpt om de doeltaal verder te leren.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• bewust worden van eenvoudige regels in een andere taal door er zelf mee te experimenteren. Te denken valt aan ontkenningen, klank-tekenkoppelingen of eenvoudige grammaticale structuren;
• bewust worden van enkele verschillen in conventies tussen talen door er zelf mee te experimenteren. Te denken valt aan het gebruik van beleefdheidsvormen (bijvoorbeeld jij en u vs. you);
• dat talen elkaar kunnen beïnvloeden. Te denken valt aan de gevoelswaarde van (leen)woorden en uitdrukkingen uit andere talen zoals cool en chillen;
• talen op een effectieve manier leren, door na te denken over welke strategieën voor hen het beste werken;
• spreek- en schrijfdurf ontwikkelen bij eenvoudige uitingen in een andere taal.

×

EMVT5.1 - Meertaligheid - Primair Onderwijs

Fase 1 (onderbouw primair onderwijs)

In de onderbouw po worden leerlingen zich spelenderwijs en in interactie bewust van de talen en taalvariëteiten die in hun eigen omgeving worden gebruikt: in de familie, met vriendjes of in de klas. Ze worden nieuwsgierig naar de talen om zich heen en ontdekken de waarde hiervan door te experimenteren en te imiteren. Ze werken aan hun zelfvertrouwen, spreek- en schrijfdurf en interactievaardigheden.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• de talen in hun leefomgeving waarnemen en zich bewust worden dat mensen meerdere talen en taalvariëteiten kunnen beheersen die ze op verschillende momenten inzetten;
• een open en nieuwsgierige houding ontwikkelen ten aanzien van verschillende talen, taalvariëteiten en talige culturele uitingen in hun directe vertrouwde omgeving;
• overeenkomsten en verschillen tussen talen in een speelse setting ontdekken;
• vertrouwd raken met verschillende talen; te denken valt aan het experimenteren met begroeten, tellen of het (na)zingen van verjaardagsliedjes in de talen van de kinderen in de klas;
• dat talen en taalvariëteiten onderdeel zijn van hun identiteit en bijdragen aan wie ze zijn.

Fase 2 (bovenbouw primair onderwijs)

Leerlingen onderzoeken waar bepaalde talen gesproken worden in en buiten Nederland, bijvoorbeeld in landen waar ze op vakantie gaan of in films die ze zien. Leerlingen wisselen ervaringen uit en vergelijken (hun) talen met elkaar. Te denken valt aan eenvoudige woordenschat rondom basisbegrippen in vaktaal (zoals plus en min). Leerlingen reflecteren op welke talen zij kennen en gebruiken; ze maken bijvoorbeeld een taalbiografie. Ze denken na over welke talen zij (verder) willen leren en werken aan hun meertalige competentie.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• zicht krijgen op de aanwezigheid en het gebruik van verschillende talen in hun leefomgeving en in Nederland;
• een open, nieuwsgierige en respectvolle houding ontwikkelen ten opzichte van andere talen en hun taalgebruikers in hun omgeving;
• zich bewust worden dat mensen een meertalig repertoire tot hun beschikking hebben dat ze doelgericht op verschillende momenten kunnen inzetten;
• communicatie en begrip vergemakkelijken voor zichzelf en voor anderen door bijvoorbeeld eenvoudige woorden uit te leggen of in een andere taal te vertalen, ook in samenwerking met andere leerlingen;
• inzicht krijgen in het feit dat talen onderdeel zijn van de identiteit van henzelf en van de ander en dat dit bijdraagt aan wie ze zijn.

×

KC1.1 - Maakstrategieën - Primair Onderwijs

Fase 1 (onderbouw primair onderwijs)

Inleiding

In onderbouw po maken leerlingen kennis met maakstrategieën en ontwikkelen een artistiek-creatief vermogen. Dat doen leerlingen door te spelen met materialen en middelen. Ze proberen uit, kijken en luisteren naar elkaar en delen ideeën en ontdekkingen. Zo komen zij tot nieuwe artistieke inzichten die verwonderen en de fantasie prikkelen. Creatieve maakstrategieën richten zich in deze fase op de zintuiglijke ervaring en het spelend leren, experimenteren, (re)produceren en improviseren. Leerlingen doen dat met (bewegend) beeld, klank, woord en met beweging in relatie tot de ruimte of omgeving. Ook combinaties van deze vormen zijn mogelijk.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• (on)bewust zintuiglijk waarnemen: voelen, proeven, ruiken, kijken en luisteren;
• imiteren, improviseren, experimenteren, spelen, uitproberen met (bewegend) beeld, klank, woord en met beweging in relatie tot de ruimte of omgeving. Ook combinaties van deze vormen zijn mogelijk;
• verbindingen leggen tussen maken en meemaken;
• zorgvuldig omgaan met elkaar, materialen en middelen;
• reflecteren op het proces en het product en daarbij eenvoudige vaktaal gebruiken.

Fase 2 (bovenbouw primair onderwijs)

Inleiding

In bovenbouw po verbreden leerlingen de kennis over creatieve maakstrategieën en versterken daarmee het artistiek-creatief vermogen. Creatieve maakstrategieën richten zich in deze fase op vaardigheden als spelen en experimenteren met (bewegend) beeld, klank, woord en met beweging in relatie tot de ruimte of omgeving. Ook combinaties van deze vormen zijn mogelijk. Ze leren buiten bestaande kaders denken, proberen uit, onderzoeken alternatieven, en leren maakstrategieën steeds bewuster en gerichter in te zetten om vorm te geven aan eigen artistiek werk. Ze ontdekken hun voorkeuren.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• bewust zintuiglijk waarnemen: voelen, proeven, ruiken, kijken en luisteren;
• imiteren, exploreren, improviseren, experimenteren, spelen, uitproberen met (bewegend) beeld, klank, woord en met beweging in relatie tot de ruimte of omgeving. Ook combinaties van deze vormen zijn mogelijk;
• creatieve maakstrategieën gebruiken om te maken, componeren, re-creëren, ontwerpen, (re)produceren, improviseren en verbeteren;
• (professionele) inspiratiebronnen zoeken en gebruiken, te denken valt aan: documentaires van maakprocessen, vlogs, films, liedrepertoire;
• een interpretatie geven van bestaand werk;
• betekenisvolle verbindingen leggen tussen maken en meemaken;
• in het artistiek-creatief proces alternatieve oplossingen onderzoeken, verbanden leggen en combinaties maken;
• bij het maken van artistiek werk verbeeldingskracht gebruiken en zich bewust worden van verwondering;
• vanuit het eigen perspectief de betekenis onderzoeken van eigen artistiek werk en werk van anderen;
• zorgvuldig omgaan met elkaar, materialen en middelen;
• reflecteren op het proces en het product en daarbij gangbare vaktaal gebruiken.

×

KC1.2 - Denkstrategieën - Primair Onderwijs

Fase 1 (onderbouw primair onderwijs)

Inleiding

In onderbouw po verkennen leerlingen al spelend denkstrategieën. Ze fantaseren, proberen uit, onderzoeken, leven zich in en verwonderen zich. Ze leren zintuigelijk ervaren en met aandacht kijken en luisteren naar werk van andere makers en delen hun ideeën en meningen daarover. Zo verkennen zij verschillende uitingen van kunst en cultuur en ontdekken de wereld. Leerlingen bedenken nieuwe (toepasbare) ideeën die verwonderen of de fantasie prikkelen.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• kennis maken met kijk- en luisterstrategieën;
• kijken en luisteren naar uitingen van kunst en cultuur;
• bij het kijken en luisteren naar en zintuigelijk ervaren van uitingen van kunst en cultuur fantasie en inlevingsvermogen gebruiken;
• uitingen van kunst en cultuur waarnemen, te denken valt aan: schilderijen, muziek, voorstellingen, verhalen en sporen uit het verleden, en eigen ideeën daarover verwoorden en delen;
• welke betekenis uitingen van kunst en cultuur hebben en leren daarbij eenvoudige vaktaal gebruiken;
• reflecteren op het proces en het product (van anderen) en daarbij eenvoudige vaktaal gebruiken.

Fase 2 (bovenbouw primair onderwijs)

Inleiding

In bovenbouw po leren leerlingen denkstrategieën verbreden. Al spelend verwonderen leerlingen zich en leren associëren, buiten kaders denken, onderzoeken en/of (filosofisch) bevragen van eigen werk(processen) en werk van anderen. Vanuit verschillende standpunten leren leerlingen naar (eigen) artistieke uitingen kijken of luisteren. Leerlingen leren wat creativiteit teweeg kan brengen en hoe dit kan dienen als inspiratiebron. Ze formuleren hun gedachten en luisteren naar de meningen van anderen. Ze maken kennis met de vakspecifieke taal die gebruikt wordt binnen het leergebied. Leerlingen bouwen een repertoire op aan denkvaardigheden en leren die steeds bewuster en gerichter te gebruiken om artistieke uitingen te onderzoeken en waarderen.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• kijk- en luisterstrategieën gebruiken;
• bij het kijken en luisteren naar artistieke uitingen verbeeldingskracht gebruiken;
• bij het kijken en luisteren naar uitingen van kunst en cultuur associëren, fantasie en inlevingsvermogen gebruiken, te denken valt aan het bekijken van een schilderij in de klas of het museum, muzikanten horen en zien spelen, een theater- of dansvoorstelling bezoeken of cultureel erfgoed ontdekken;
• zeggingskracht van uitingen van kunst en cultuur interpreteren en waarderen en grenzen verleggen in het eigen denken;
• uitingen van kunst en cultuur waarnemen, beschouwen en interpreteren, en eigen ideeën daarover verwoorden en delen met anderen;
• het vreemde en het andere (zoals een kunstzinnige uiting) waar te nemen en te doordenken en deze kritisch en filosofisch bevragen: te denken valt aan de filosofische vraag: 'moet kunst mooi zijn?';
• een oordeel uitstellen bij het kijken en luisteren naar uitingen van kunst en cultuur;
• betekenis geven aan uitingen van kunst en cultuur vanuit het eigen perspectief en daarbij gangbare vaktaal gebruiken;
• reflecteren op het proces en het product (van anderen) en daarbij gangbare vaktaal gebruiken.

×

KC2.1 - Artistieke expressie - Primair Onderwijs

Fase 1 (onderbouw primair onderwijs)

Inleiding

In onderbouw po leren leerlingen op een eigen manier uiting te geven aan ervaringen, gevoelens, gedachten. Leerlingen fantaseren, leren experimenteren en improviseren met (bewegend) beeld-, klank-, woord- en bewegingselementen in relatie tot de ruimte en omgeving en gebruiken daarbij eenvoudige technieken en vaardigheden. Leerlingen verkennen de betekenis van eigen artistieke uitingen en proberen (toepasbare) ideeën uit. In dit proces van spelen en experimenteren leren leerlingen praten over hun artistiek werk.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• samen of alleen al spelend op artistieke wijze uitdrukking te geven aan ervaringen, fantasie, gevoelens, ideeën en gedachten, te denken valt aan maken van beeldend werk, zingen, spelen op muziekinstrumenten, spelen van verschillende rollen, bewegen (op muziek);
• gebruik te maken van (mondiale) inspiratiebronnen bij het maken van artistieke uitingen;
• bij interpretaties van bestaand werk en bij artistieke uitingen (bewegend) beeld-, klank-, woord- en bewegingselementen en eenvoudige vaktaal gebruiken, te denken valt aan kleur, vorm, hoog-laag, snel-langzaam;
• dat kunst en uitingen van kunst en cultuur onderdeel zijn van hun identiteit en cultuur en bijdragen aan wie zij zijn.

Fase 2 (bovenbouw primair onderwijs)

Inleiding

In bovenbouw po verbreden leerlingen hun expressieve vaardigheden. Leerlingen leren vanuit verbeelding en met fantasie te communiceren.  Door zelf artistiek werk te maken leren ze zich op eigen (artistieke) wijze betekenisvol uit te drukken. Leerlingen verkennen verschillende kunstzinnige begrippen en elementen. Ze leren hiermee hun ervaringen, gevoelens, gedachten en ideeën met (bewegend) beeld, klank, woord en met beweging in relatie tot de ruimte of omgeving, betekenisvol vorm te geven. Eigen ideeën, fantasie en verwondering spelen daarbij een belangrijke rol.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• samen of alleen op artistieke wijze uitdrukking te geven aan ervaringen, gevoelens, ideeën en gedachten;
• gebruik te maken van (mondiale) inspiratiebronnen bij het maken van artistieke uitingen;
• bij interpretaties van bestaand werk en bij artistieke uitingen (bewegend) beeld-, klank-, woord- en bewegingselementen toepassen en eenvoudige vaktaal gebruiken, te denken valt aan kleur, vorm, hoog-laag, snel-langzaam;
• de zeggingskracht van eigen artistieke uitingen te vergroten door keuzes te maken over de inhoud en de vormgeving en daarbij gangbare vaktaal gebruiken;
• dat kunst en uitingen van kunst en cultuur onderdeel zijn van identiteit en cultuur en bijdragen aan wie zij zijn.

×

KC3.1 - Artistieke technieken en vaardigheden - Primair Onderwijs

Fase 1 (onderbouw primair onderwijs)

Inleiding

In onderbouw po leren leerlingen vakspecifieke technieken en vaardigheden te verkennen om met (bewegend) beeld, klank, woord en met beweging in relatie tot ruimte of omgeving werk te creëren. Ook combinaties van deze vormen zijn mogelijk. Leerlingen leren samen of alleen met technieken en vaardigheden uitdrukking geven aan ervaringen, gevoelens, gedachten en ideeën. Door (in)oefenen en (re)produceren verkennen en onderzoeken leerlingen technieken en vaardigheden.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• samen of alleen al spelend vakspecifieke (digitale) technieken en vaardigheden in (bewegend) beeld, klank, woord en beweging (in relatie tot de ruimte of omgeving) verkennen, te denken valt aan: diverse materialen en technieken onderzoeken, experimenteren met muziekinstrumenten en geluiden, verschillende emoties in mimiek en fysiek laten zien bij een voorgelezen verhaal, vanuit beleving een dans maken;
• eenvoudige elementen met betrekking tot (bewegend) beeld, klank, woord en beweging verkennen, te denken valt aan: kleur, licht-donker, hard-zacht, snel-langzaam, hoog-laag;
• eenvoudige vaktaal gebruiken bij het maken van artistieke uitingen.

Fase 2 (bovenbouw primair onderwijs)

Inleiding

In bovenbouw po verbreden leerlingen hun kennis en vaardigheden door (in)oefenen en (re)produceren. Kennis over (het gebruik van) technieken en vaardigheden versterkt ook het begrip over kunst. Leerlingen leren technieken en vaardigheden bewust toe te passen om ervaringen, gevoelens, gedachten en ideeën te verbeelden en verklanken en om betekenis te geven aan bestaande en nieuwe artistieke uitingen. Zij leren zich te verdiepen in de artistiek expressie van kunstenaars. Ze ontdekken hun voorkeuren en leren aangeven met welke materialen en technieken zij willen werken.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• samen of alleen spelend en onderzoekend vakspecifieke (digitale) technieken en vaardigheden in (bewegend) beeld, klank, woord en beweging in relatie tot de ruimte of omgeving gebruiken, te denken valt aan: de mogelijkheden van materialen en middelen onderzoeken om beeldend werk te maken, beelden en geluiden opnemen en bewerken, scenes maken bij een verhaal, vanuit een ervaring een dans maken;
• spelend en onderzoekend vaardigheden te trainen om artistiek werk te maken en bestaand werk in te studeren;
• meest gebruikelijke elementen met betrekking tot (bewegend) beeld, muziek, theater en dans gebruiken, te denken valt aan: ritme, beweging, rust, draai, spanning, voorgrond- achtergrond, decor, kostuum;
• gangbare vaktaal gebruiken bij het maken van artistieke uitingen.

×

KC4.1 - Artistieke innovatie - Primair Onderwijs

Fase 1 (onderbouw primair onderwijs)

Inleiding

In onderbouw po leren leerlingen spelend op creatieve wijze actuele, eenvoudige vraagstukken uit hun directe omgeving te onderzoeken. Ze verkennen oplossingen en ideeën. Ze krijgen spelend inzicht in artistieke uitingen via eigentijdse technieken.

Kennis en vaardigheden:

Leerlingen leren:

• vanuit experiment onderzoeken;
• spelend en makend voor eenvoudige vraagstukken nieuwe of andere oplossingen of toepassingen bedenken.

Fase 2 (bovenbouw primair onderwijs)

Inleiding

In deze samenwerking vergroten leerlingen hun kennis hierover. Leerlingen onderzoeken de (on)mogelijkheden van traditionele en eigentijdse technieken en vaardigheden vanuit verschillende invalshoeken. Leerlingen bespreken opbrengsten van onderzoek en delen opvattingen, meningen en inzichten over actuele ontwikkelingen. Ze raken geïnspireerd door de wijze waarop professionele kunstenaars technologie gebruiken in hun artistiek werk, zoals het gebruik van big data, controllers, 3d-printers, sensoren, drones, schimmels of bacteriën.

Kennis en vaardigheden

Leerlingen leren:

• nieuwe inzichten en mogelijkheden verkennen rondom mondiale thema’s en actuele vraagstukken;
• combinaties maken tussen nieuwe en bestaande technieken (en dit toepassen binnen hun eigen artistieke uitingen), te denken valt aan het ontwikkelen van duurzame en slimme materialen, het bedenken van communicerende, zingende kleding, dansen met elektrische zelfrijdende auto’s;
• een mening vormen over de kansen, grenzen en (on)mogelijkheden van de invloed van wetenschap en technologie, te denken valt aan ethische en filosofische vraagstukken;
• eigentijdse technieken gebruiken;
• voor probleemstellingen meerdere oplossingen bedenken en zelf nieuwe probleemstellingen genereren, te denken valt aan het proces van problem finding (divergent denken) en problem solving (convergent denken).

×